Rezolucija EU o BiH – Popis grijeha neevropske vlasti

Evropski parlament donio je Rezoluciju o izvještaju Komisije o Bosni i Hercegovini za 2018. godinu. U 50 tačka oslikano je stanje u bh. državi spram standarda i vrijednosti na kojima počiva Evropska unija. Rezolucija svjedoči o jadnom stanju bh. države i društva, neodgovornoj i bešćutnoj vlasti, unutar koje djeluju i antidržavni protuevropski nosioci vlasti.

Diskriminacija – Hrvatski zastupnici u Evropskom parlamentu zapeli su iz petnih žila da nametnu kao ključni problem izbornog postupka neprovođenje odluke Ustavnog suda BiH u slučaju «Ljubić». Ima i o tome riječi, s napomenom da se odluka odnosi na izbor članova Doma naroda Federacije BiH. A ne, kako bi HDZ želio prikazati, na ukupan izborni proces, uključivši biranje Predsjedništva BiH.

I još važnije, u Rezoluciji se navodi da BiH i dalje krši Evropsku konvenciju o ljudskim pravima, jer nisu provedene presude Evropskog suda za ljudska prava u slučajevima «Sejdić-Finci», «Zornić», «Pilav» i «Šlaku». Sve te presude se tiču diskriminirajućih izbornih normi.

Zbog diskriminacija, uz ostalo, navedeni su odnos prema posebno ranjivim manjinskim grupama, kao što su Romi, «dvije škole pod jednim krovom», (ne)ravnopravnost žena i muškaraca u političkom životu, plaćama itd.

(Ne)pravna država – Dokument Evropskog parlamenta ukazuje na poražavajuće podatke da nije provedeno 13 odluka Ustavnog suda BiH, te entitetskih ustavnih sudova - 28 u FBiH i 7 u Republici Srpskoj. Od RS-a se traži da, napokon, ukine smrtnu kaznu.

Vlasti RS-a su na udaru i zbog opozivanja Izvještaja koji je Narodna skupštna RS-a usvojila 2004. godine i slavljenja ratnih zločinaca. U vezi s tim je podrška inicijativi za uspostavu regionalne komisije za utvrđivanje činjenica o svim žrtvama ratnih zločina i drugim teškim povredama ljudskih prava počinjenim na tlu bivše Jugoslavije (REKOM). To je posredno i reakcija na uspostavu međunarodnih komisija sa sličnim zadatkom koje je samovoljno uspostavila vlast RS-a. To je skandalozan čin sa ustavnog, zakonskog i moralnog stanovišta, kojim se RS još jednom stavila iznad državne vlasti. 

Dakako, nisu zaobiđeni ni temeljni problemi u sistemu i djelovanju pravosuđa u zemlji, korupcionaška pošast i (ne)borba protiv organizovanog kriminala.

(Ne)odgovornost – Evropski parlamentarci u više navrata podsjećaju bh. vlasti da su Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju i drugi akti koji se tiču evropskih integracija obavezujući za državne institucije. Prema stanju kakvo jeste i po onome što je detektovano u Rezoluciji, BiH kao da se više udaljava nego li se približava Evropskoj uniji.

Među brukama te vrste je i ona da još nisu dostavljeni odgovori na više od 600 naknadnih pitanja kao uslova za apliciranje za status kandidata za EU. Kao i to što se ne sastaje Parlamentarni odbor EU i BiH već tri godine, jer iz RS-a sasma zaumno traže da se i u tom zajedničkom tijelu glasa na načelima entitetskog i etničkog glasanja (princip veta). To je dio strategije Milorada Dodika «da RS bude vidljiva u procesu evropskih integracija», što je u biti zahtjev da su u tom procesu partneri EU, BiH i RS. Takvoj težnji pogoduje i sistem koordinacije za donošenje odluka što se tiču EU, koji obuhvata tri stepenice vlasti. Umjesto da taj posao rade nadležni organi, koordinaciji je data ta uloga, uz podršku Brisela, što je van državnopravne pameti.

Vlasti – U gotovo svakoj tačci Rezolucije traže se zakonski reformski zahvati kako bi se sistem BiH prilagodio pravnoj baštini EU. To bi tražilo temeljit ustavni preobražaj, što je nemoguće u uslovima kada okosnicu vlasti nanovo čine SNSD-SDA-HDZ. Rezolucija je popis grijeha neevropske vlasti.

Pozdravljena je Strategija vanjske politike BiH za razdoblje 2018 – 2023. Istodobno se žali što je stepen usklađenosti s izjavama Vijeća EU, u vezi sa zajedničkom vanjskom i sigurnosnom politikom, spušten u 2017. godini na 61 odsto. Tim povodom pomenute su restriktivne mjere EU zbog nezakonitog pripajanja Krima Rusiji i događaji u istočnoj Ukrajini. To je kritika proruske politike Dodika i RS-a, oslonjene na stavove Srbije.

Nije nevažno, Evropska unija je i u ovoj prilici iskazala «posvećenost evropskoj perspektivi BiH, te njenoj teritorijalnoj cjelovitosti, suverenosti i jedinstvu». Rezolucijom se «prima na znanje sve veći uticaj stranih sila u BiH i čvrsto vjeruje da je veći angažman EU u BiH najbolji način za osiguranje napretka prema postizanju evropskih vrijednosti». Pozdravljena je stalna prisutnost operacije EUFOR Althea u zemlji i odluka Vijeća sigurnosti UN-a da produži mandat EUFOR-a do kraja ove godine.

Da je sreće, Rezolucija Evropskog parlamenta o BiH bila bi osnovica za rad državnih organa – Parlamenta, Predsjedništva i Vijeća ministara. Ubrzanje približavanja EU je nužno, jer dolaze izbori za institucije EU. Prognoze o tome koje će snage prevagnuti nakon toga u EU baš su pesimistične.

Zato je bitno da u ovom sazivu bude prihvaćena aplikacija Bosne i Hercegovine za članstvo u Evropsku uniju.