Od Lincolna preko Kennedyja do Kirka: Ovo su sva politički motivisana ubistva u historiji SAD-a

Ubistvo jednog od najbližih političkih saveznika predsjednika Donalda Trumpa, Charlieja Kirka, još je jedna epizoda šokantnog oružanog nasilja u Americi.

I posljednja u dugom nizu politički motivisanih ubistava, a BBC je objavio neka od najpoznatijih političkih ubistava u historiji Sjedinjenih Američkih Država.

Predsjednici SAD-a

Abraham Lincoln, 16. predsjednik SAD

Lincoln je bio prvi predsjednik SAD koji je ubijen. Ubio ga je John Wilkes Booth 14. aprila 1865. godine, dok su on i njegova supruga prisustvovali pozorišnoj predstavi u Washingtonu.

Lincoln je preminuo sljedećeg jutra, 15. aprila. Njegova podrška pravima crnaca navedena je kao motiv za njegovo ubistvo.

Booth je ubijen iz vatrenog oružja nekoliko dana kasnije u Virdžiniji.

James Garfield, 20. predsjednik SAD

Garfield je bio drugi predsjednik koji je ubijen u SAD. Šetao je željezničkom stanicom u Washingtonu 2. jula 1881. godine kada ga je upucao Charles Guiteau. Umro je u septembru te godine od infekcije jer ljekari nisu mogli da pronađu metak u njegovom tijelu. Bio je na funkciji samo nekoliko mjeseci. Guiteau, za koga su rekli da je mentalno bolestan, proglašen je krivim za ubistvo i pogubljen u junu 1882. godine.

William Mckinley, 25. predsjednik SAD

Mckinley je upucan tokom turneje na kojoj je držao govore i predavanja u Buffalou, New York, 6. septembra 1901. godine. Preminuo je nekoliko dana kasnije od komplikacija od prostrijelnih rana koje mu je nanio anarhista Leon Czolgosz. Czolgosz je proglašen krivim i pogubljen u oktobru 1901. godine.

John Fitzgerald Kennedy, 35. predsjednik SAD

Kennedy je ubijen tokom posete Dalasu, u Texasu, 22. novembra 1963. godine. Bio je u automobilu sa suprugom, Jackie Kennedy, dok su se vozili avenijom u Dallasu i pozdravljali masu ljudi. Dok se kolona automobila vozila centrom Dallas, odjeknuli su pucnji. Kennedy je odveden u bolnicu gde je ubrzo preminuo. Nekoliko sati posle atentata, policija je uhapsila Leeja Harveya Oswalda, bivšeg marinca. Dva dana kasnije, Oswalda su iz policijske stanice odvodili u okružni zatvor kada ga je Jack Ruby, vlasnik noćnog kluba u Dallasu, ubio iz vatrenog oružja. Njegovo ubistvo i danas je jedna od najvećih priča oko koje se pletu različite teorije zavjere.

Predsjednički kandidati

Robert F. Kennedy, senator iz Demokratske stranke

Robert F. Kennedy bio je američki senator iz New Yorka i brat predsjednika Johna F. Kennedyja, koji je ubijen pet godina ranije. Kennedy se borio za demokratsku predsjedničku nominaciju kada je ubijen u hotelu u Los Angelesu, nekoliko trenutaka nakon što je održao govor povodom pobjede na kalifornijskim preliminarnim izborima 1968. godine. Napadač, Sirhan Sirhan, odgovarao je za ubistvo prvog stepena i osuđen je na smrt. Kazna je preinačena u doživotni zatvor, gdje Sirhan i ostaje nakon što je odbijena njegova posljednja molba za puštanje na slobodu 2023. godine.

Drugi istaknuti političari

Martin Luther King Mlađi

Vođa pokreta za građanska prava crnaca, dr Martin Luther King, ubijen je u Memphisu, u Tennesseiju, 1968. godine, gdje je trebalo da predvodi marš radnika sanitarnih službi koji su protestovali zbog niskih plata i loših uslova rada. Upucao ga je snajperista James Earl Ray s balkona hotela. Za Raya se govorilo da je bijeli suprematista (ljudi koji tvrde da bijelci imaju veća prava od crnaca). Martin Luther King je ubrzo preminuo u bolnici, u 39. godini. Dr King je prethodno preživio nekoliko pokušaja ubistava, između ostalog i kada su 1956. godine bačene bombe na njegovu kuću.

Nekoliko dana nakon što je započeo drugi predsednički mandat, januara 2025. godine, Donald Trump je naredio njegovoj administraciji da napravi planove za skidanje tajnosti sa dokumenata koji se odnose na tri najvažnija politička ubistva u historiji SAD - ubistva Johna Kennedyja, njegovog brata Roberta Kennedyja i Martina Luthera Kinga.

Do danas se to nije dogodilo.

Malcolm X

Malkolm X, harizmatični zagovornik osnaživanja crnaca, ubijen je u plesnoj dvorani u Njujorku pred njegovom porodicom 1965. godine. Imao je 39 godina kada je ubijen. Godinama je bio istaknuti portparol Nacije islama, koja se zalagala za separatizam crnih Amerikanaca, ali su njegovi stavovi kasnije postali umjereniji. Muhammad Abdul Aziz, Khalil Islam i Thomas Hagan osuđeni su za ubistvo i izrečene su im kazne doživotnog zatvora. Azizu i Islamu presude su poništene 2021. godine.

Nedavna ubistva i pokušaji ubistava

Dvoje poslanika Demokratske stranke ubijeni su u Minnesoti 14. juna 2025. godine. Za ubistva je rečeno da su "politički motivisana".

Melissa Hortman i njen suprug Mark ubijeni su iz vatrenog oružja u njihovom domu. Državni senator John Hoffman i njegova supruga Yvette, koji su nekoliko puta upucani u njihovom domu u povezanom incidentu, preživjeli su napad. Za napad njih, 15. juna je uhapšen osumnjičeni 57-godišnjak Vance Luther Boelter.

Sadašnji američki predsjednik Donald Trump je dva puta je bio meta atentata 2024. U julu 2024. godine, na njega je pucano dok je držao govor na predizbornom mitingu u Buttleru. Metak mu je okrznuo uho. Ovaj slučaj ima zapanjujuće sličnosti sa pucnjavom i ubistvom Charlieja Kirka. Oba slučaja odigrala su se pred velikim brojem ljudi na otvorenom prostoru. U septembru 2024., navodno je Tajna služba spriječila još jedan pokušaj ubistva Trampa u njegovom golf klubu na Floridi.