Prije 41 godinu: Kako je u beogradskoj noći rođen udarac po imenu Panenka

Utakmica nazvana "beogradska noć" ušla je u historiju fudbala po nekoliko detalja. Bilo je to prvo finale nekog velikog takmičenja koje je odlučeno jedanaestercima.

Dotada je važilo pravilo o ponavljanju finala u slučaju neriješenog ishoda, ali je, malo prije beogradskog finala, na zahtjev Njemačkog fudbalskog saveza, UEFA uvela izvođenje jedanaesteraca. Razlog: Nijemci su tražili da njihovi fudbaleri što ranije odu na zasluženi odmor nakon naporne sezone.

Razlog zbog kojeg je finale na beogradskoj Marakani pratilo svega 30-ak hiljada gledalaca bilo je razočarenje jugoslovenskih ljubitelja porazom Plavih u polufinalu od SR Njemačke.

Jugosloveni su igrali furiozno protiv zvaničnih svjetskih i europskih prvaka, vodili 2:0 u prvom poluvremenu golovima Popivode i Džajića, ali su onda stali što su Nijemci iskoristili, izjednačili na 2:2 u regularnom dijelu, a onda u produžecima stigli do pobjede 2:4, uz tri pogotka Dietera Müllera.

Čehoslovaci su napravili veliko iznenađenje pobijedivši, također nakon produžetaka, na zagrebačkom Maksimiru favoriziranu Nizozemsku rezultatom 3:1.

Veliki favorit u finalu bila je SR Njemačka, no puleni Václava Ježeka već u prvih 25 minuta stižu do dva gola prednosti golovima Jána Švehlíka (8) i Karola Dobiaša (25). U 28. minutu je D. Müller vratio nadu Nijemcima smanjivši na 1:2, rezultat koji je ostao na semaforu do posljednjih trenutaka.

Kada se činilo da će Čehoslovaci slaviti, Nijemci su se vratili iz mrtvih, kao mnogo puta u historiji: Bernd Hölzenbein je savladao češkog golmana Ivu Viktora, izjednačio na 2:2 i utakmicu odveo u produžetke.

U dodatnih pola sata igre nije bilo pogodaka pa se pristupilo izvođenju jedanaesteraca koji su ušli u historiju fudbala. 

U prve tri serije svi izvođači bili su precizni: Marián Masný, Zdeněk Nehoda i Anton Ondruš za Čehoslovačku, a Rainer Bonhof, Heinz Flohe i Hans Bongartz za SR Njemačku. Četvrtu seriju otvara pogotkom Ladislav Jurkemik, dok lopta koju je uputio kasniji Bayernov menadžer Uli Hoeness završava nekoliko metara iznad gola.

A onda trenutak za historiju. Sve je bilo u rukama i nogama Antonína Panenke, poslovođe praškog Bohemiansa. Bio je oči u oči s jednim od najboljih svjetkih golmana Seppom Maierom.

Panenka je uzeo ogroman zalet i kada su svi očekivali topovski udarac on je "potkopao" loptu i smjestio je u mrežu po sredini gola, iznad Maiera koji se bacio u stranu. Kakav gol, dotad neviđen s bijele tačke!

Pobjeda Čehoslovačke 7:5 (5:3), prvo i jedino slavlje velike fudbalske nacije koja je prethodno poražena u dva finala Svjetskog prvenstva (1934, 1962). 

Panenka je postao heroj, igrač po kojem je nazvan novi udarac s bijele tačke. U posljednje četiri decenije mnogi su kopirali majstoriju čehoslovačkog fudbalskog umjetnika, Zinedine Zidane je to učinio u finalu Svjetskog prvenstva 2006. godine. A začetnik svega bio je Antonín Panenka.