Svi hoće Nikolu Teslu

Svjetski poznati naučnik Nikola Tesla, koji je, između ostalog, zaslužan za pronalazak indukcionog motora, patente iz oblasti polifaznih naizmjeničnih struja, generatore i motore, kao i prenos radio talasa, rođen je na teritoriji današnje Hrvatske u porodici pravoslavnog sveštenika.

Najveći dio svog života i radnog vijeka proveo je u Sjedinjenim Američkim Državama. Decenijama poslije njegove smrti, pitanje da li je Tesla bio Srbin ili Hrvat redovno se pojavljuje kao kamen spoticanja u odnosima dvije države.

U Muzeju Nikole Tesle u Beogradu čuvaju se tri dokumenta koja bi mogla dati odgovor na pitanje kako se sam Nikola Tesla tokom svog života izjašnjavao.

Trending

Predsjednica Kosova u UN-u ‘razmontirala‘ Vučića: Pogledajte govor kojim je osvojila društvene mreže

Telegram od 26. maja 1936. godine

Jedan od dokumenata je telegram od 26. maja 1936. godine u kome Nikola Tesla odgovara na čestitku Vlatka Mačeka, jednog od hrvatskih političkih vođa u Kraljevini Jugoslaviji.

Maček je uputio 25. maja 1936. u telegramu čestitku Nikoli Tesli, u kome se Tesli obraća riječima: "Velikom sinu naroda srbskog, a domovine Hrvatske, vođi čovječanstva u borbi sa prirodom čestita u ime hrvatskoga naroda.“

U odgovoru Nikole Tesle stoji:

"Jednako se ponosim moga srbskog roda i moje hrvatske domovine, živili svi Jugoslaveni."

U muzeju Nikole Tesle također je pohranjeno pismo koje je on u aprilu 1942., za vrijeme Drugog svjetskog rata, uputio „braći u Americi“.

"Zbog toga, braćo i sestre, kao najstariji Srbin, Jugoslaven, Amerikanac naše krvi u Sjedinjenim Državama, upućujem vam ovo pismo moleći vas da se odazovete pozivu predsjednika Roosevelta."

Tesla u istom pismu dodaje: "Narazdruživa je sudbina Srba, Hrvata i Slovenaca u Staroj Postojbini, ma šta neprijatelj pokušao da radi.“

O životu naučnika

Nikola Tesla je rođen 10. jula 1856. godine u selu Smiljanu nedaleko od Gospića, kao dete lokalnog sveštenika Srpske pravoslavne crkve Milutina Tesle i njegove žene Đuke, na području vojne granice tadašnje Austrougarske, danas Republike Hrvatske.

U prvi razred osnovne škole polazi 1862. u rodnom Smiljanu. Porodica se 1863. seli u Gospić, u kome Nikola Tesla završava osnovnu školu i nižu realku. Od 1870. do 1873. pohađa Višu realnu gimnaziju u Rakovici kod Karlovaca, oko 150 kilometara udaljenom od Gospića.

U periodu od 1875. do 1877. Tesla studira politehniku u Gracu (na teritoriji današnje Austrije, prim.aut.) u tadašnjoj Austrougarskoj.

"Matica Srpska“(osnovana 1826. u Pešti, tadašnjoj Austrougarskoj, sa ciljem da se srpska kultura predstavi Evropi) odbija molbu Nikole Tesle za stipendiju kako bi u Beču ili Pragu završio "započete nauke na tehnici“, i to drugi put, nakon što je 1876. već odbila njegovu molbu. Tesla je ipak postao član najstarije srpske kulturne, književne i naučne ustanove 1902. godine, kada je već bio svjetski poznat naučnik.

U Pragu, tada jednom od najvećih gradova Austrougarske, Tesla studira prirodnu filozofiju na Karlovom univerzitetu. U tom gradu se prvi put susreće sa električnim osvetljenjem, koje je u Hibernskoj ulici postavio češki elektrotehničar František Kržik.

Tesla je 1881. dobio posao kao "glavni električar“ u Centralnom telefonskom uredu u Budimpešti, u tadašnjoj Austrougarskoj, gdje je realizovao svoj prvi izum – aparat za pojačanje glasa na telefonu.

Naredne godine otkrio je princip stvaranja rotirajućeg magnetnog polja sa naizmjeničnom strujom i iste godine počeo da radi na popravci mašina poznatog američkog pronalazača Tomasa Edisona (Thomas Edison) u Francuskoj i Njemačkoj. Godine 1883. Tesla je u Strazburu u Francuskoj konstruisao prvi indukcioni motor na svijetu.

Sa željom da unaprjedi svoj pronalazak, Tesla prihvata ponudu Čarlsa Bečelora (Charles Batchelor), Edisonovog zastupnika u Europi i odlazi u Sjedinjene Američke Države (SAD), gdje dobija posao u glavnoj Edisonovoj fabrici u Njujorku.

Godinu dana kasnije osniva sopstvenu kompaniju pod nazivom "Teslina električna kompanija za proizvodnju svetla“ (Tesla Electric Light and Manifacturing) u Njujorku. Godine 1888. Patentni zavod SAD odobrava njegove patente, piše RSO.