Komšić: Dejtonski sporazum otvorio put razvoja bosanske države u skladu s poslijeratnim realnostima

Predsjedavajućis Predsjedništva Bosne i Hercegovine Željko Komšić, na poziv Univerziteta Oxford održao je predavanje o temi "Poslije Dejtona: Bosna i Hercegovina na raskršću mira, identiteta i ljudskih prava", u prostorijama Oksfordskog centra za islamske studije.

Predsjedavajućeg Komšića dočekao je direktor Centra Farhan Ahmad Nizami s kojim je razgovarao o mogućnostima uspostavljanja saradnje između Univerziteta Oxford i Bosne i Hercegovine.

Tokom sastanka istaknuta je obostrana zainteresovanost za unapređenje akademske razmjene, kao i kontinuirano praćenje političkih i društvenih dešavanja u Bosni i Hercegovini.

Predavanje je izazvalo veliko interesovanje među akademicima, članovima britanskog diplomatskog kora i međunarodne zajednice.

Kralj Charles III je patron Centra od samog osnivanja Centra bio uključen kao, podržava njegov rad u promociji međureligijskog dijaloga i akademske saradnje između, a prije su, između ostaloh, u ovom Centru govorili u ovom Ban Ki‑moon, Alija Izetbegović, Sir John Major.

Portal Radiosarajevo.ba objavljuje govor predsjedavajućeg Željka Komšića na Univerzitetu u Oksfordu: 

"Poštovane članice i članovi Oxford centra za islamske studije, cijenjeni akademici i istraživači, dragi prijatelji i pripadnici bosanskohercegovačke dijaspore, uvaženi gosti, ove godine smo zaokupljeni obilježavanjem 30 godina Dejtonskog mirovnog sporazuma.

Mnogo toga je proteklih mjeseci rečeno o odredbama Dejtona, o njegovim snagama i slabostima.

Ali ne govorimo često o tome šta je Bosna i Hercegovina poslije Dejtona – to jest, kakvo društvo zamišljamo za bosanskohercegovačku državu.

Tačno je – potpisivanje Opšteg okvirnog sporazuma o miru donijelo je mir Bosni i Hercegovini nakon tri i po godine krvavog rata.

Također je tačno da je Dejtonski mirovni sporazum potvrdio državnost i pravni kontinuitet Bosne i Hercegovine.

Ali, bosanskohercegovačka država i bosanskohercegovačka državnost nisu nastale kao rezultat Dejtona. Naprotiv, i država i državnost su postojale mnogo prije Dejtonskog mirovnog sporazuma.

Bosna i Hercegovina, kao milenijska zemlja, imala je svoje političke, geografske, ekonomske, demografske, kulturne, vjerske i društvene karakteristike koje je čine jedinstvenom na Balkanu.

Tokom svog postojanja, bila je jedna od najstabilnijih država čije su granice vijekovima bile određene prirodnim geografskim oblikom na evropskom kontinentu, što je čini intrigantnim prostorom na političkoj karti svijeta.

Tokom istorije je Bosna i Hercegovina počivala na rasjedima na kojima su se sudarala velika carstva – od Osmanskog Carstva, preko Austro-Ugarske monarhije, do Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.

Iako su ove epohe snažno oblikovale društvenu priču Bosne i Hercegovine, zemlja je uspjela očuvati svoje međunarodne granice i subjektivitet u gotovo izvornom obliku: kao Bosansko kraljevstvo u srednjem vijeku, kao Bosna u vrijeme osmanske vladavine, kao Corpus Separatum u vrijeme Austro-Ugarske i kao jedna od šest ravnopravnih republika u okviru Jugoslavije.

Na tim rasjedima između Istoka i Zapada, Bosna i Hercegovina je opstajala uprkos istorijski kontinuiranoj manipulaciji različitim istorijskim i pravnim činjenicama.

Ponekad su evropski akteri, ali najčešće susjedne države, vršili manipulaciju istorijskim činjenicama zbog ciljeva prisajedinjenja teritorija Bosne i Hercegovine vlastitima.

Dejtonski sporazum je uveo privremeni ustavni okvir Bosne i Hercegovine, koji se mora dovoljno unaprijediti kako bi se osiguralo da ti ciljevi ostanu tamo gdje i pripadaju – u istoriji.

Nažalost, to se još nije desilo. Ako ovih dana otvorite neke od bosanskohercegovačkih dnevnih novina, TV programa ili društvenih mreža, vidjećete tvrdnje nacionalističkih aktera da je Bosna i Hercegovina konstrukt, nemoguć za opstanak zbog svojih etničkih razlika i raznolikosti.

To nije ništa novo i predstavlja aktuelnu percepciju nacionalističkih lidera u Bosni i Hercegovini.

Prijašnje rasprave pokušale su iskoristiti teoriju Samuela Huntingtona o "sukobu civilizacija" kao opravdanje za navodnu nemogućnost Bosne i Hercegovine.

Ti argumenti su se ukorijenili u raspravama o Jugoslaviji, u kojima su različite etničke grupe i religije predstavljane kao međusobno nespojive i, kao takve, služile su kao glavni argument za raspad Jugoslavije i ratove koji su uslijedili u regionu.

Srećom, ti argumenti tada nisu imali osnove iz istih razloga iz kojih je nemaju ni danas.

Istorijske konstante bosanskohercegovačke državnosti kroz različite periode svjedoče o raznolikom okruženju različitih religija i uvjerenja koja su u Bosni i Hercegovini vijekovima koegzistirala u miru i harmoniji.

Ako na to pogledamo u postdejtonskom okviru, zloupotreba vjerskih, etničkih i političkih podjela bila je trajni alat susjednih država za potpirivanje kriza u regionu", kazaop je Željko Komšić.