EU se sprema za izbor novog saziva Evropskog parlamenta

Građani u zemljama Evropske unije birat će novi saziv Evropskog parlamenta na izborima koji će se održati od 23. do 26. maja.

Saziv Evropskog parlamenta bira se na mandat od pet godina, a pravo glasa ima 374 miliona registriranih birača u Evropskoj uniji.

Po brojnosti birača, evropski parlamentarni izbori su drugi najmasovniji demokratski izbori na svijetu, a više birača glasa samo na izborima u Indiji.

Prvi evropski parlamentarni izbori održani su 1979. godine kada je glasalo 62 posto registriranih birača. Na posljednjim izborima održanim prije pet godina glasalo je 42 posto birača.

Evropski parlament je jedina institucija Evropske unije čiji saziv se bira direktno na izborima koji se održavaju svakih pet godina. Broji ukupno 751 zastupnika koji se na izborima kandidiraju ispred političkih stranaka ili kao nezavisni kandidati.

Izborni proces se odvija u skladu s zakonodavstvima svake članice Evropske unije ponaosob, pa na izborima u Austriji i Malti glasaju građani sa navršenih 16, a u ostatku Unije s navršenih 18 godina. Izlazak na izbore u nekim zemljama je zakonska obaveza svakog birača, uključujući Belgiju, Grčku, Bugarsku i Luksemburg.

Evropski parlament i Evropsko vijeće čine zakonodavni sistem Evropske unije koji donosi zakone i usvaja budžete.

Zasjedanje Evropskog parlamenta održava se u francuskom Strazbourgu, a sjednice traju jednu sedmicu tokom svakog mjeseca.

U Evropskom parlamentu radi blizu 8.000 službenika, a sekretarijat te institucije smješten je u Luksemburgu.

Za ulazak u Evropski parlament na predstojećim izborima borit će se ukupno osam političkih grupa koje čine partije iz članica Evropske unije koje imaju slične političke programe.

Sa 221 zastupnikom u trenutnom sazivu Evropskom parlamenta Evropska narodna partija (EPP) je najzastupljenija politička grupa. Nosilac liste te grupe na predstojećim izborima bit će Manfred Weber.

Nosilac liste evropskih socijaldemokrata je Frans Timmermans koji trenutno obnaša funkciju zamjenika predsjednika Evropske komisije. Nosilac liste Evropskih konzervativaca i reformista (ECR) je Jan Zahardi. Bivši belgijski premijer Guy Verhofstadt nosilac je liste Alijansa liberala i demokrata za Evropu (ALDE).

Na izborima učestvuju još i politički tabori Ujedinjena ljevica Evrope-Skandinavska zelena ljevica, Zeleni/Evropski slobodni savez, Evropa sloboda i direktne demokracije (EFDD) i Evropa nacija i sloboda (ENF).

Raspodjela zastupničkih mjesta u Evropskom parlamentu vrši se po broju stanovnika svake članice. Njemačka kao najmnogoljudnija članica Evropske Unije ima 96 zastupnika u Evropskom parlamentu, dok manje zemlje poput Malta i Luksemburga imaju po šest zastupnika.

U slučaju da Velika Britanija istupi iz Evropske unije do dana održavanja izbora, Evropski parlament u budućem sazivu će brojati 705 zastupničkih mjesta. Ako se Brexit pak dogodi nakon izbora, ukupno 73 britanska zastupnička mjesta će biti recipročno raspodijeljena na 14 članica, uključujući Francusku, Italiju i Španiju.

Izborni prag za ulazak u Evropski parlament je pet posto glasova za partije u njihovim zemljama. Svaka zemlja svoje zastupnike određuje proporcionalno s brojem osvojenih glasova. Tako u Evropski parlament mogu ući i manje političke stranke.

Zastupnici u Evropskom parlamentu mjesečno zarađuju blizu 12.000 eura.

Politička grupa koja osvoji najviše mjesta u budućem sazivu Evropskog parlamenta će imati otvoren put da svog kandidata izabere na čelo Evropske komisije. Kandidat koji osvoji najviše glasova u budućem Evropskom parlamentu će biti izabran za predsjednika Evropske komisije, izvršnog organa Evropske unije.

Kao što je to bio slučaj i na prethodnim izborima, političke grupe su i na ovim evropskim parlamentarnim izborima nominirale “spitzenkandidate“ koji pretendiraju da budu na čelu Evropske komisije.