Prije 45 godina: Dan kada je Vladimir Prelog donio Nobelovu nagradu u BiH

Na današnji dan prije 45 godina rođenom Sarajliji Vladimiru Prelogu uručena je Nobelova nagrada za hemiju.

U znak sjećanja na dan kada je 1975. godine Prelog dobio počasno priznanje i u znak pijeteta prema ovom eminentnom naučniku, 12. decembar proglašen je Danom nauke u FBiH.

On je nagradu dobio za svoje radove iz oblasti stereoizomerije organskih molekula.

Vladimir Prelog rođen je u Sarajevu, 23. jula 1906. godine, a umro je u Cirihu 7. januara 1998. godine.

Gimnaziju je završio u Zagrebu nakon što se porodica preselila tamo 1915. godine, a nakon toga je studirao hemiju u Pragu, gdje je po završetku studija bio voditelj Laboratorijske firme G.J. Driza.

Prelog je bio i direktor Zavoda za organsku hemiju Tehničkog fakulteta u Zagrebu, a od 1942. godine na saveznoj Tehničkoj visokoj školi u Cirihu. Područje njegovih istraživanja su uglavnom heterociklički spojevi, alkaloidi i antibiotici. Glavno zanimanje bila mu je stereohemija molekula, zaokupljao ga je problem prostorne građe molekula. 

Vladimir Prelog je uveo naziv hemijska topologija za područje stereohemije koja se bavi geometrijskim svojstvima molekula. Pridonio je objašnjenju strukture stereoida, kinina, strihnina i drugih alkaloida, a sintetizirao je mnoge organske spojeve.

Njegovi radovi su pridonijeli razumijevanju prirode enzimskih reakcija. Vladimir Prelog bio je i počasni član Hrvatske akademije znanosti i umjetnosti. Tokom 2006. i 2007. godine širom Hrvatske obilježena je Prelogova godina, 100. godišnjica rođenja ovog naučnika.