Džindijska džamija: Još jedan tuzlanski dragulj na listi nacionalnih spomenika

Zrake decembarskog sunca obasjavaju džamiju, građenu od drveta i čerpića krajem 16. stoljeća, a snijeg, s vremena na vrijeme, poput praha pada s grana na tlo harema. Džamija je dimenzija sedam puta sedam metara i ima 16 prozora, a drvo i čerpić su, navodi Elmedin ef. Avdibašić, hatib Džindijske džamije dva topla materijala, koja prave ugodan ambijent ljudima koji posjećuju ovu Božiju kuću, napravljenu u Džindić mahali, jednom od najstarijih tuzlanskih naselja.

˝Džindijska džamija je među starijim džamijama u našem gradu, Tuzli. Izgrađena je prije 1600. godine. Njen osnivač je Mustafa Džindija, jedan od sinova Gazi Turali-bega i po njemu se i zove Džindijska džamija. S obzirom na materijale od kojih je građena, bila je podložna rekonstrukciji i obnovi te se već u dokumentima iz 1701. godine pominje kao džamija Huseina Čauša, bratića Mustafe Džindije˝, pojašnjava ef. Avdibašić.

Nije sačuvana vakufnama ni Mustafe Džindije, niti Huseina Čauša, ali se u Arhivu Tuzlanskog kantona nalazi vakufnama Ibrahim-age Ponjavića, koji je uvakufio dućan iz čijih se prihoda izdržavao rad, vjerski život i aktivnosti u džamiji i mektebu. Osim Ibrahim-age Ponjavića, u svakom je vremenu bilo onih koji su svojim ličnim prilozima i vakufeći svoje nekretnine činili sve kako bi rad džamije i mekteba bio što uspješniji.

Posebnost ove mahalske džamije ogleda se i u njenoj skromnosti, a istovremeno je dragulj bosanske arhitekture. U odnosu na druge veće džamije širom Bosne i Hercegovine, koje su u tom periodu gradili paše, veziri i namjesnici i koje su bile kopije nekih džamija kakve i danas možemo vidjeti u Istanbulu ili širom tadašnjeg Osmanskog Carstva, specifična vrijednost Džindijske džamije je, navodi ef. Avdibašić, u njenoj arhitekturi i odraz je umijeća našeg čovjeka i Bošnjaka s ovog područja.

Nakon najznačajnije, predratne rekonstrukcije, džamija je bila stavljena van upotrebe i predstavljala je spomenik, a 1991. godine ponovo je stavljena u funkciju. Također, ovo je molitveno mjesto i nedavno imalo jednu značajnu rekonstrukciju. Radilo se o promjeni drvenog prekrivača i ponovo je vraćena šindra. Popravke i rekonstrukcije vršile su se nekoliko puta, ali džamija svih proteklih stoljeća nikada nije mijenjala svoje gabarite.

Interesantno je, navodi sagovornik, da je 1914. godine bila donesena odluka Vrhovnog vakufskog sabora na nivou Bosne i Hercegovine da se poruši ova džamija i da se od istog repromaterijala izgradi ženski mekteb, a da se na mjestu džamije podigne nova, oblikom i veličinom reprezentativnija džamija.

˝Trebalo je to da bude monumentalna džamija s kamenom munarom i kamenim kupolama, centralnom i tri manje kupole ispred, sa pozlaćenim alemima na kupolama. Međutim, početak Prvog svjetskog rata pomeo je taj naum i stalo se s izgradnjom nove džamije, iako su sredstva bila osigurana, budžet je bio obezbijeđen za cijeli projekt. Nije se to desilo i, hvala Bogu, ova je džamija sačuvana u izvornom obliku kada su u pitanju dimenzije i površina.˝

Ajdin ef. Džafić, imam Džindijske džamije, navodi da je desno od džamije bio imamski stan i mekteb, kojih danas nema, a srušeni su uspostavom socijalističke vladavine.

˝Bila je ovdje nastava, održavala se vjeronauka duži vremenski period, ali dolaskom tih vlasti, sve je srušeno˝, navodi ef. Džafić.

Danas nema ni džemata Džindijske džamije jer se većina porodica iselila iz ove mahale kada su se u Tuzli počele praviti zgrade i neboderi, jer je ovo područje, zbog nekadašnjih nekontrolisanih eksploatacija slane vode, bilo podložno tonjenju tla. U vezi s tim, tu nalazimo još jednu zanimljivost.

Prema dokumentima Zavoda za zaštitu i korištenje kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa Tuzlanskog kantona, ispod džamije se nalazio rezervoar za skupljanje slane vode.

U džamiji bez džemata klanjaju se dva dnevna namaza. Ovdje se klanjaju još i džume, teravije, bajram-namazi ili dženaze i uče se tevhidi. Također, džamija je otvorena za putnike prolaznike, koji u svako doba u njoj mogu obaviti namaz.

˝Obzirom na to da mi ostavimo otvoren ulaz, kapiju, ima i tzv. hereza da se može ući, ko hoće da klanja neki namaz, prolaznik ili ljudi koji idu u posjetu u kliniku svojim prijateljima i rodbini, oni svrate ovdje i klanjaju, ukoliko ne prispiju na namaze koji se ovdje klanjaju, a to su podne i ikindija˝, ističe ef. Džafić.