Priča o crkvi Svetog Josipa u Sarajevu: Arhitektonski dragulj Marijin-Dvora s bogatom historijom

Crkva Svetog Josipa u Sarajevu je katolička crkva i nalazi u sarajevskom naselju Marijin Dvor. 

Crkva je izgrađena neposredno prije Drugog svjetskog rata 1940. godine. Gradnja je započela 1936. godine pod ingerencijom vrhbosanskog biskupa Ivana "Evanđelista" Šarića. Također je na istom mjestu osnovao župni ured Svetog Josipa. 

Crkva je izgrađena u neoromaničkom stilu koji je na prostore današnje Bosne i Hercegovine stigao kada je ovaj prostor pao pod vlast Austro-Ugarske monarhije. 

Trending

Danas sunčano i do 24 stepena: Objavljena prognoza do nedjelje - evo kad stiže kiša

Iako je u vrijeme početka gradnje crkve BiH bila u sastavu Kraljevine Jugoslavije, u arhitektonskoj kulturi je ostao snažan utjecaj neoromanizma kada je riječ o katoličkim sakralnim objektima.

Crkva svetog Josipa se trebala graditi još 1918. godine, ali je gradnja bila obustavljena zbog kraja Prvog Svjetskog rata. Biskup Ivan Šarić je 1935. godine donio projekat crkve koja se trebala graditi na periferiji Rima. Zadužio je arhitektu Karla Paržika da prilagodi gradnju crkve Sarajevu. 

Karlo Paržik je bio poznati arhitekta koji je projektovao mnoge objekte u Sarajevu tog vremena. Paržik je projektovao sarajevsku Vijećnicu, Zemaljski muzej, Narodno pozorište Sarajevo, crkvu Uznesenja Marijinog na Stupu i brojne druge objekte širom Bosne i Hercegovine.

Historijski okvir crkve

Biskup Ivan Šarić je još oduvijek imao ideju da na današnjem Marijin Dvoru napravi nekoliko sakralnih objekata. 

Preko puta crkve svetog Josipa, biskup Šarić je imao ideju da na prostoru današnjeg SCC-a napravi veliki dominikanski samostan, a sakralni krug je trebao biti upotpunjen sa svetištem svetog Nikole Tavečića, odnosno franjevačkog samostanu Sv. Križa u naselju Kovačići koji je ujedno i franjevačka bogoslovija.

Zanimljivo je da je još prije početka same gradnje crkva određena da bude posvećena Sv. Josipu. Ta odluka je donesena po želji Ivana Šarića uz prethodne posvete Vrhbosanske nadbiskupije Presvetom Srcu Isusovu i Blaženoj Djevici Mariji.

Uz arhitektu Karla Paržika i građevinsku dozvolu sarajevskog poduzetnika Vinka Doutlika, crkva je podignuta u romaničkom stilu. Crkveni zidovi su pojačani hercegovačkim kamenom, koji nije gubio svoju ljepotu uz sve meteorološke prilike i neprilike u Sarajevu. 

Zanimljiva činjenica je da je hercegovački kamen korišten na još jednoj crkvi u Sarajevu, a riječ je o Pravoslavnoj crkvi Preobraženja Gospodnjega koja se nalazi na Pofalićima. Građena u mediteranskom stilu, crkva Preobraženja Gospodnjega je prvo trebala biti podignuta u Splitu, ali na svu sreću ovog grada, crkva je podignuta u Sarajevu. 

Izgled crkve

Zvonik marindvorske crkve je visok 32 metra, dok je njena kupola visoka 23 metra i time isključivo naglašava svoju romaničku ozbiljnost. 

Crkva je trobrdna građevina sa velikim prezbitorijem (uzvišeni prostor ispred oltara), dvije sakristije i dva oratorija. Crkva također posjeduje prostrani kor, dvosobnu krstionicu i veliku kriptu u kojoj od 1997. godine počiva njen začetnik biskup Ivan Šarić.

Glavni oltar koji se dan danas nalazi u crkvi je poklon od pape Pia XII. koji datira od 1939. godine. Također je isti papa tokom svog pontifikata ovoj crkvi poklonio i vrijednu kompoziciju od 14 postaja Križnog puta koje su izrađene od terakote u Rimu. 

Interijer crkve Sv. Josipa krase mnogobrojni vitraji. Posebno se ističu prikazi svetaca na istim tim vitrajima umjetnika iz Zagreba Ivana Marinkovića, kao i oslikanoj kupoli koja prikazuje Isusa Krista kako postavlja Svetog Petra za poglavara crkve, Krist Dobri pastir, Raspeće Kristovo i Uskrsnuće.

Historijski izazovi crkve od početka pa do danas

Izazovi crkve se najviše zasnivaju na materijalnim oštećenjima tokom brojnih ratova, a još bitnije po izazovima sa kojima se suočavali župljani ove sarajevske crkve. S obzirom na to da je crkva izgrađena neposredno pred period kada Drugi Svjetski rat dolazi na ove prostore, crkva je bila utočište za mnoge vjernike katolike koji su bili pripadnici raznih etničkih grupa. 

Nakon što je Drugi svjetski rat završen i uspostavom komunizma na prostoru bivše Jugoslavije, broj vjernika je počeo da opada. 

Tokom rata, u sjedištu župnog ureda crkve djelovao je Caritas koji je pružao pomoć svim građanima Sarajeva.  Tokom decenija svog postojanja, crkva je pretrpjela značajna oštećenja. Prvo se desilo tokom Drugog Svjetskog rata kada je u neposrednoj blizini crkve eksplodiralo šest bombi, a poslije toga je oštećena eksplozijom skladišta municije koje se nalazilo u blizini.

Sljedeće značajnije oštećenje crkva je pretrpjela 11. jula 1962. godine kada je Sarajevo pogodio jak zemljotres koji je iznosio 6 stepeni po Rihterovoj skali. Najznačajnija oštećenja su crkvu pogodila tokom agresije na Bosnu i Hercegovinu i Opsade Sarajeva. Crkva se nalazila na mjestu koje je bilo izloženo puščanoj i artiljerijskog vatri agresora sa okolnih brda. Krov je nažalost bio u potpunosti uništen, dok su zvonik i zidovi bili oštećeni od metaka, gelera i detonacija. Na svu sreću, tokom svih misa koje su se održali u periodu opsade Sarajeva, nijedan vjernik nije stradao.

Sve u svemu, Crkva Svetog Josipa dan danas nastavlja krasiti sarajevsko naselje Marijin-Dvor koja je uz sve nedaće koje su je zadesile iz toga izašla ljepša. Crkva je uvrštena na listu Nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine 29. marta, 2008. godine.