Centar za evroatlantske studije iz Beograda: Zapad mora intervenirati u Crnoj Gori

Centar za evroatlantske studije iz Beograda (CEAS) se nada da će Zapadna međunarodna zajednica uprkos božinim i novogodišnjim praznicima s jedne, te složenih dešavanja na Bliskom Istoku s druge strane, naći resurse da obrati adekvatnu pažnju i na rastuće tenzije u odnosima Republike Srbije i Crne Gore.

Podsjećamo tenzije su izazvane usvajanjem Zakona o slobodi veroispovijesti ili uvjerenja i pravnog položaja vjerskih zajednica, koji za dva dana stupa na snagu u Crnoj Gori.

„Tenzije su ogolile i druge slabosti položaja Srba u Crnoj Gori o kojima se malo govori na adekvatan način. Kao think tank koji u svom maifestu na prvom mestu ističe prihvatanje principa primata individualnih nad kolektivnim pravima, uz poštovanje onih prava koje pojedinci mogu ostvarivati samo kroz zajedničko delovanje, smatramo da je spomenuti zakon problematičan, te da način usvajanja nije sproveden u dobroj nameri. Ovo se naravno odnosi i na neprihvatljivo nasilničko ponašanje takozvane demokratske opozicije u crnogorskom parlamentu“, poručili su iz Centra za evroatlantske studije iz Beograda.

Podsjećaju predstavnike Zapadne međunarodne zajednice koji komentarišu dešavanja na Zapadnom Balkanu ili direktno učestvuju u donošenju odluka, da veliki broj pravoslavnih vjernika u obje države tek sutra slavi Božić.

„U Crnoj Gori veliki broj pravoslavnih vernika danima demonstrira protiv novog zakona, mahom vrlo mrino i dostojanstveno, i u Srbiji je bilo demonstracija, počele su da kruže i opasne dezinformacije o crnogorskom angažovanju kosovskih policijskih jedinica u smirivanju tenzija, otvorilo se pitanje nadležnosti NATO (kao da Crna Gora nije i sama članica NATO) što sve zahteva pažnju i adekvatnu reakciju, bez obzira na druge složene okolnosti u svetu“, smatraju.

Dodaju da za dogogodišnji selektivni pristup analizi stanja i uređenju kolektivnih prava Srba i-ili pravoslavaca u Crnoj Gori, na koji Zapad nerijetko žmuri, ne bi smjelo služiti kao isprika ponašanje etničkih lidera Srba u Crnoj Gori ili odnos Srpske prvoslavne crkve prema državnosti Crne Gore.

„Politizaciji etniciteta i tribalizaciji, procesima koji vode do autokratije kolektivnih identiteta i koče istinsku demokratizaciju regiona, a sad su i kanal ostvarivanja malignih uticaja trećih strana državnih i nedržavnih, doprinela je uveliko upravo Zapadna međunarodna zajednica, nekad u najboljoj nameri zaustavljanja sukoba. Apsurdno, prihvataju ga i navodno mnogi liberlani krugovi u regionu kao i onina Zapadu koji se predstavljaju kao eksperti za region, u svim drugim slučajevima osim de facto u slučaju prava na ispoljavanje srpskog ili pravoslavnog koletivnog identiteta. To parvo se ne sme arbutrano uskraćivati zbog zloupotrebe istih devedesetih“, poručili su.

Prema njihovim riječima, itekako su svesni i na to stalno ukazuju u svojim izveštajima da „etnički lideri“ Srba u Crnoj Gori, deluju politički i to navodno demokratski, a vezuju svoju sudbinu za nedemokratske režime kakav trenutno vlada u Rusiji, ne prežući od opasnih hibridnih operacija urušavanja neupitne crnogorske nezavisnosti ili članstva u NATO.

„U tome, nažalost, imaju podršku samorpoglašene demokratske opozicije u Srbiji. Oni su od izabranih narodnih poslanika u crnogorskom parlamentu ovih dana tražili da se arbitrarno na osnovu njihove etničke ili verske pripadnosti, uzdrže od glasanja o spomenutom zakonu što je apsolutno neprihvatljivo i što najoštrije osuđujemo. Materija koja se uređuje spomenutim zakonom je itekako materija koju država i legitimno izabrani predstavnici svih građana u pralamentu treba da urede, samo bolje nego što se to sad radi. Podjednako su opasni i njihovi pozivi pripadnicima snaga reda i mira u Crnoj Gori da ne deluju po aktuelnim zakonima i u okviru legitimnih komandnih lanaca, već arbitrarno na osnovu toga na koga se zakon primenjuje“, naglašeno je u saopćenju Centra za evroatlantske studije iz Beograda.

Prema njihovom mišljenju, „sporni zakon“ se usvaja u uistinu vrlo komplikovanim regionalnim i globalnim okolnostima pošto je, u složenom i decentralizovanom sistemu odnosa pravoslavnih crkava, nedavno Ukrajinska pravoslavna crkva dobila nezavisnost od Ruske pravoslavne crkve odlukom Istambulske patrijaršije, što zasigurno može imati implikacije i na ishod eventualnog sporazuma između Beograda i Prištine, čije skoro postizanje Zapad s razlogom podržava.

„Mora se imati u vidu da će jedan od velikih elemenata eventulanog kompromisnog multidimenzionog sporzuma biti i položaj Srpske pravoslavne crkve, što zvaničnom Beogradu itekako daje legitimitet da i o dešavanjima u Crnoj Gori, ali i položaju Srba drugde u regonu, ima jasan javni stav. Bolje da ga artikuliše i sprovodi zvanični Beograd koji je u porcesu evropskih integracija, nego zvanična Moskva“, smatraju.

Navodi se da u 2020. godini, nakon toliko izručenja Haškom tribunbalu i suočavanju sa prošošću koje Srbija sprovodi kako tako dok ostali kasne, blagonaklon odnos prema „romatničnim mladim nacionalizama“ poput kosovskog, bošnjačkog ili crnogorskog, u odnosu na „zli“ srpski, ne može više imati legitimitet.

„To što je Srbija iz raznih razloga upućena na Rusku Federaciju, ili što su sami politički predstavnici Srba u Crnoj Gori okrenuti aktulenoj Moskvi, ne znači da zbog toga ne treba adekvatno proceni istinski pravni položaj Srba u regionu. Posebno se pitanje kolektivnih prava mora adekvatno otvoriti u Crnoj Gori koja je konstituisana kao država svih njenih građana, bez konsutitvnosti naroda, što smatramo progresivnim i adekvatnim pristupom i bilo bi ga šteta ugroziti, a ugroženost sada dolazi iz zvanične Crne Gore“, poručili su.