Predložena izmjena Zakona o eksproprijaciji

Nakon što je skoro prije dvije godine Ustavni sud Republike Srpske (RS) ocijenio neustavnim nekoliko odredbi Zakona o eksproprijaciji u RS-u, Vlada RS-a je za narednu sjednicu entitetskog parlamenta pripremila izmjene spornog zakona, prenosi Fena.

Naime, odlukom Ustavnog suda RS-a još od 19. maja 2010. godine utvrđeno je da član 3. stav 2. i član 15. stav 2. Zakona o eksproprijaciji nisu u saglasnosti sa entitetskim Ustavom, jer ugrožavaju pravnu sigurnost građana, dovode do oduzimanja imovine u svrhu stambene izgradnje pod izgovorom općeg interesa, bez mogućnosti da vlasnik u postupku utvrđivanja općeg interesa na odgovarajući način zaštiti svoja imovinska prava.

Entitetski Ustavni sud je upozorio da osporene odredbe ovog zakona predstavljaju povredu prava na mirno uživanje imovine koje je garantovano i evropskim konvencijama.

Također, odlukom Ustavnog suda RS još od 10. novembra 2010. godine utvrđeno je i da član 18. stav 5. i član 48. Zakona o eksproprijaciji nisu u saglasnosti sa Ustavom, a kojima je bilo određeno da se protiv akta Vlade RS-a o utvrđivanju općeg interesa ne može pokrenuti upravni spor.

Kada se ima u vidu pravna priroda eksproprijacije, nesumnjivo je da se aktom o utvrđivanju općeg interesa za eksproprijaciju određenih nepokretnosti direktno zadire u imovinska prava vlasnika tih nepokretnosti, bez obzira na to da li se radi o oduzimanju ili ograničavanju ovih prava.

Stoga je najviša pravosudna instanca upozorila i Vladu i druge nadležne institucije koje su prpremile u usvojile ovaj zakon da je pravo svojine jedno od osnovnih instituta građanskog prava, kojem i Ustav i međunarodni pravni instrumenti garantuju visoke standarde zaštite.

Zbog toga Ustavni sud smatra da svaki akt kojim se na bilo koji način zadire u pravo svojine, posebno odluka Vlade RS o utvrđivanju opšteg interesa, na osnovu koje se vodi postupak eksproprijacije, mora biti podvrgnuta kontroli zakonitosti.

U suprotnom, daje se prednost korisniku eksproprijacije, koji se na taj način stavlja u povlašćen položaj u odnosu na vlasnika predmetne nepokretnosti, koji nema mogućnost ulaganja pravnih sredstava protiv odluke koja direktno utiče na njegova svojinska prava.

Time se, po ocjeni Ustavnog suda, istovremeno dovodi u pitanje i zaštita pravne sigurnosti građana, te načelo vladavine prava.

Sud je podvukao i da državni organi i organizacije koje vrše javna ovlašćenja mogu u pojedinačnim stvarima rješavati o pravima i obavezama građana samo u zakonom propisanom postupku u kome je svakom data mogućnost da brani svoja prava i interese i da protiv donesenog akta izjavi žalbu, odnosno upotrijebi drugo zakonom predviđeno pravno sredstvo.

Zbog svega navednog Vlada RS-a je sada pripremila izmjene Zakona o ekproprijaciji, kojim je brisala sporne članove, odnosno definirala da se protiv akta o utvrđivanju općeg interesa može pokrenuti upravni spor, a sve radi usaglašavanja zakona s Ustavom, koji je prekršen donošenjem ovog zakona.

Izmijenjeni zakon trebalo bi da bude usvojen na sjednici Narodne skupštine koja počinje 3.aprila.