Ivan Trajković: Da li smo bezbjedni na internetu - hakovan i američki FBI

Zabranjeno preuzimanje teksta bez pismenog odobrenja Redakcije portala Radiosarajevo.ba!

Sa milijardama ljudi koji svakodnevno koriste internet, te stotinama hiljada kompanija čije poslovanje direktno zavisi od najveće globalne računarake mreže, pitanje cyber bezbjednosti, bezbjednosti poslovnih i privatnih podataka, te samih računara i računarskih mreža je jedno od ključnih pitanja današnjice.

Piše: Ivan Trajković, za portal Radiosarajevo.ba

Često se mogu čuti vijesti da su usled hakerskog napada velike finansijske kuće i fondovi izgubili značajna sredstva, da su na internet procurili podaci miliona korisnika društvenih mreža, ili da je čak zaustavljen saobraćaj - stručnjaci u Danskoj su otkrili da su sistemi za kontrolu saobraćaja praktično nezaštićeni, i softverski i hardverski, i to u najmanje deset velikih gradova širom svijeta.

Niko nema pouzdan odgovor

Ali, šta se dešava kada hakeri napadnu same institucije i agencije čiji je zadatak upravo - zaštita građana od hakerskih napada? Američki Federalni istražni biro (FBI), agencija zadužena za odbranu SAD od terorizma, strane špijunaže i cyber napada je prije par sedmica i sama napadnuta.

Sredinom februara američki mediji su objavili da je u toku neka vrsta cyber-napada na sisteme unutar FBI-a, što je i sama agencija potvrdila. Zvanično, sve je ostalo na saopštenjima za štampu - 'svjesni smo određene vrste neprijateljskih cyber aktivnosti na našim mrežama,' te da je u pitanju 'izolovani i ograničeni incident'. Samo nekoliko dana prije ovog napada, Američko ministarstvo pravde je saopštilo da je formiran 'nacionalni tim' za odgovore na strane cyber napade, naročito onih koji potiču sa teritorije velikih sila, poput Kine i Rusije, kao i Irana.

Ovo nije ni prvi put da je FBI pod velikim cyber napadom - 2021. godine se takođe desio veliki hakerski napad. Tada je napadnut interni sistem za slanje email pošte, a više od deset hiljada ljudi je dobilo email poruke koje su stizale sa zvanične FBI email adrese. Hakeri su uspjeli da zaobiđu zaštitu na sistemu 'LEEP' (Law Enforcement Enterprise Portal). Da stvari budu još gore, 'LEEP' sistem ne koristi samo FBI, već i širok spektar drugih bezbjednosnih službi i agencija.

Partnerstvo sa Silicijumskom dolinom

Sam FBI još od 1996, godine ima program pod imenom 'InfraGard'.

Cilj ovog programa je partnerstvo sa tehnološkim kompanijama u SAD na zajedničkom razvoju tehnologija za zaštitu podataka, naročito u velikim državnim agencijama, kao i u celom federalnom sektoru. Takođe, saradnja ide i u drugom smjeru - posebna odjeljenja unutar FBI sarađuju sa kompanijama kako bi se zaštitili njihovi podaci, a naročito novi proizvodi, patenti i intelektualna svojina.

Američki predsednik Joe Biden je početkom ove godine potpisao novi zakon pod imenom 'PaIPA', kojim se sankcioniše industrijska i softverska špijunaža i krađa podataka, naročito ona koja dolazi od Kine.

Američki Kongres procenjuje da je šteta od krađe intelektualne svojine i patenata u SAD najmanje 250 milijardi dolara godišnje, a kada se u obzir uzme i tržišni udio proizvoda nastalih ovakvom krađom podtaka, šteta ide i do čitavih 500 milijardi dolara. I bivši predsjednik Donald Trump je u više navrata optuživao Kinu za 'IP theft' - 'jedna od pet Kineskih kompanija krade naše pronalaske i proizvode'. Godišnje se u SAD ospori i oko 12000 međunarodnih patenata i tehnologija, upravo zbog sumnji na krađu podataka iz velikih tehnoloških kompanija.

Zanimljivo je i da mnoge federalne službe SAD koriste informatičku infrastrukturu privatnih kompanija za čuvanje podataka. Najpoznatiji ovakav sistem je 'Amazon Web Services' (AWS), koji se smatra za najsigurniji 'mass data storage' (čuvanje ogromnih količina podataka) sistem.

Jedan od korisnika je američka Mornarica (US NAVY), koja čuva podatke 72.000 vojnika i oficira upravo na AWS sistemima. I neke Britanske obavještajne agencije, poput GHCQ, također određene podatke čuvaju na AWS serverima. Takođe, i Američka svemirska agencija NASA takođe podatke sa svojih letjelica i satelita čuva na ovom Amazonovom sistemu.

* * *

Mišljenja i stavovi objavljeni u rubrici "Ja mislim" su isključivo lični stavovi autora tekstova i moguće da ne odražavaju stavove redakcije portala Radiosarajevo.ba