Podrška porodicama s djecom kroz materijalna davanja

Zakon uređuje osnove materijalne podrške porodicama s djecom, utvrđuje materijalna prava za podršku porodicama s djecom, postupak ostvarivanja prava, uslove i način za ostvarivanje prava, finansiranje materijalne podrške porodici s djecom, nadzor i druga pitanja od značaja za ostvarivanje podrške porodicama s djecom u FBiH.

Podrška porodicama s djecom, u smislu ovog zakona, podrazumijeva podršku kroz materijalna davanja, s ciljem pomaganja u podizanju, odgoju i zbrinjavanju djece, kao i u njihovom osposobljavanju za samostalan život i rad.

Ova podrška ima za cilj da se svoj djeci osiguraju približno jednaki materijalni uslovi za zdrav i pravilan psihofizički razvoj u porodici.

Ovim zakonom utvrđena su prava koja ostvaruje porodica s djecom, ko može biti nosilac prava i osnovica za obračun prava. Podrška porodici s djecom pruža se kroz ostvarivanje prava na dječiji dodatak i prava na novčanu pomoć porodilji koja nije u radnom odnosu.

U obrazloženju je navedeno da je odlučeno da ova dva prava budu uređena na federalnom nivou kako bi u Federaciji BiH bio osiguran minimum osnovnih prava iz oblasti zaštite porodice s djecom. Ovakvo rješenje treba doprinijeti socijalno pravičnijem i fiskalno održivijem funkcionisanju sistema, ukidanju diskriminacije na osnovu mjesta življenja, te izjednačavanju prava djece u FBiH.

Ostala prava iz važećeg federalnog zakona, izuzev prava na novčanu naknadu ženi - majci u radnom odnosu, ne bi bila dokinuta, nego bi u cijelosti bila dana u nadležnost kantonima i jedinicama lokalne samouprave.

Osnovica za utvrđivanje visine prava iz ovog zakona je prosječna neto plaća u Federaciji ostvarena u prethodnoj kalendarskoj godini prema podacima Federalnog zavoda za statistiku.

Definisano je da je prvostepeni organ za rješavanje u postupcima utvrđivanja prava nadležna općinska služba, a Federalno ministarstvo rada i socijalne politike drugostepeni organ za ostvarivanje prava na dječiji dodatak. Za ostvarivanje prava na novčanu pomoć porodilji, koja nije u radnom odnosu, drugostepeni organ je kantonalno ministarstvo nadležno za oblast socijalne i dječije zaštite.

Zakonom su propisane i obaveze korisnika prava i nadležnog prvostepenog organa, a sadrži i odredbe koje se odnose na izvore finansiranja prava i nadležnog organa za isplatu novčanih sredstava.

Uzimajući u obzir trenutno stanje ostvarivanja prava, utvrđenih postojećim zakonima u oblasti zaštite porodice s djecom, te nejednakost u ostvarivanju prava koja su posljedica nejednakih finansijskih mogućnosti kantona, novim rješenjima predviđeno je da se dječiji dodatak finansira iz budžeta Federacije BiH, dok se pravo na novčanu pomoć porodilji koja nije u radnom odnosu finansira s kantonalnog nivoa.

Ovakvim zakonodavnim rješenjem bili bi fiskalno rasterećeni kantonalni budžeti, što bi omogućilo osiguranje sredstava za finansiranje ostalih prava iz oblasti socijalne i dječije zaštite.

U dijelu Zakona obrađena je i Dječija nedjelja, koja bi se, kao i do sada, obilježavala prve sedmice oktobra s ciljem podsticanja i organizovanja raznovrsnih kulturno-obrazovnih, rekreativnih i drugih manifestacija posvećenih promovisanju Konvencije o pravima djeteta i poduzimanja drugih mjera i akcija za unapređenje razvoja brige o djeci i direktne podrške djeci radi njihovog efikasnijeg odgoja, obrazovanja i inkluzije, kao i podrške djeci koja izlaze iz sistema javne brige.

Zakonom je utvrđen i nadzor i praćenje njegove primjene, kao i krivične odredbe, saopćeno je iz Ureda Vlade FBiH za odnose s javnošću.