Ban Ki-mun započeo drugi mandat

Generalni sekretar Ujedinjenih nacija Ban Ki-mun sa današnjim danom (1. januar) započinje  drugi petogodišnji mandat na čelu te svjetske organizacije, sa izraženom namjerom da pomogne arapskim zemljama da održe kretanje ka demokratiji i da apostrofira frustracije zbog rastućeg jaza između bogatih i siromašnih na koje ukazuju učesnici pokreta "Okupiraj" u SAD.

Ban je istakao da su ustanci koji su se "kao požar" raširili na Bliskom istoku i na sjeveru Afrike i inspirisali demonstracije u SAD i drugim zemljama u razvoju, podstaknuti pobunom mladih generacija protiv nejednakosti i njihova želja za demokratizacijom, prenosi Fena.

Prema njegovim riječima, ovo je trenutak istorijske promjene koji "treba uhvatiti i pomoći im". Govoreći o protestu "Okupirajmo Vol strit" u Njujorku, Ban je na konferenciji za novinare ranije ovog mjeseca rekao da se siromašni osjećaju zapostavljenima i marginalizovanima, kao i da se ukazuje "mogućnost da UN apostrofira ta pitanja". Ostaje da se vidi šta tačno UN mogu da učine, navodi AP.

Ograničene mogućnosti
AP u tekstu posvećenom novom mandatu generalnog sekretara UN, međutim, ocijenjuje da su Banove mogućnosti da utiče na događaje ograničene, jer on nema nezavisnu vlast u međunarodnim odnosima, nego mogu da djeluju 193 države-članice a legalno su obavezujuće samo akcije 15-članog Savjeta bezbjednosti UN.

Podsjećajući da je Ban kritikovao napade na civile u Siriji, AP navodi da on nije bio u stanju da utiče da se usvoji rezolucija u SB UN koja bi osudila nasilje u kom je, prema procjenama UN, poginulo više od 5.000 ljudi, prenosi Fena.

Ipak, pozicija čelnika Svjetske organizacije ima "veliku čujnost" i diplomate procjenjuju da bi, poslije jednoglasnog reizbora u Generalnoj skupštini UN u junu, Ban mogao da bude manje "zauzdan" potrebom da zadovolji sve članice UN, da postane otvoreniji i, možda, uticajniji u međunarodnim poslovima, navodi američka agencija.

Ki-munove zasluge u prvom mandatu
Tokom prvog mandata Ban je dobio pohvale za napore u rješavanju pitanja klimatskih promena, za osnivanje nove agencije UN za jednakost polova i osnaživanje žena (UN Woman), kao i za nastavak praćenja nuklearnog razoružavanja i nuklearne bezbjednosti.

Putovao je više od svojih prethodnika, ali "radoholičara" Bana kritikuju zbog nedostatka harizme i zbog mlake kritike nepoštovanja ljudskih prava u moćnim državama, pa u nekim anketama ljudi i dalje misle da je generalni sekretar njegov prethodnik, Kofi Anan.

Zamoljen da komentariše Banov prvi mandat, stalni predstavnik Rusije pri UN Vitalij Čurkin - koji je nedavno izrazio nezadovoljstvo zbog Banove ocijene da je NATO postupao u okviru ovlašćenja u bombardovanju Libije, kazao je da je njegov ukupan učinak "prilično pozitivan" pod teškoćama i stresnim okolnostima.

"Generalni sekretar mora da nastavi da služi čitavoj međunarodnoj zajednici", rekao je Čurkin američkoj agenciji, koja ocjenjuje da to izgleda kao indirektna kritika Banovih prozapadnih pogleda na NATO bombardovanje, kao i njegove negativne ocjene načina na koji sirijski predsjednik Bašar el Asad guši proteste.

Egipatski ambasador u UN Madžid Abdelaziz, čija zemlja je na čelu Pokreta nesvrstanih (sa 120 članica), izrazio je, pak, nadu pokreta u kom je 120 članica uglavnom zemalja u razvoju, da će Ban vršiti pritisak radi postizanja opipljivih rezultata na Konferenciji UN o održivom razvoju (Rio+20) u Brazilu u junu.  Takođe, Abdelaziz je izrazio nadu da će Ban imati značajniju ulogu u pokušajima da se postigne politički sporazum za palestinsko-izraelski konflikt, riješi situacija u Somaliji, koja nema funkcionalnu vladu od 1991. i u regionu Velikih jezera u centralnoj Africi pogođenom nasiljem.