Šesti put u posljednjih pet godina: Šta tačno znači podizanje borbene gotovosti vojske Srbije?

Predsjednik Srbije i vrhovni komandant Vojske Srbije Aleksandar Vučić naredio je da Vojska Srbije i sve jedinice MUP-a budu u najvišem stepenu borbene gotovosti.

Prema zakonima o vojsci Srbije i odbrani, sprovođenje mjera pripravnosti Vojske Srbije u slučaju ratnog ili vanrednog stanja naređuje predsjednik Srbije kao vrhovni komandant oružanih snaga.

Prema članu 43. Zakona o odbrani, pripravnost Vojske Srbije obuhvata preduzimanje mjera povećanja operativnih i funkcionalnih sposobnosti, koje su neophodne radi sprječavanja i otklanjanja opasnosti od izazova, rizika i prijetnji bezbjednosti.

"Predsjednik Republike ili ministar odbrane, po ovlaštenju predsjednika Republike, naređuje sprovođenje mjera pripravnosti Vojske Srbije ili dijelova Vojske Srbije. Načelnik Generalštaba Vojske Srbije, odnosno starješina nadležne komande Vojske Srbije, na osnovu posebnog ovlaštenja predsjednika Republike, a radi zaštite i spasavanja ljudi, materijalnih i kulturnih dobara od elementarnih nepogoda, tehničko-tehnoloških nesreća i katastrofa, posljedica terorizma i drugih većih nesreća, može narediti mjere sprovođenja pripravnosti i upotrebu dijelova Vojske Srbije, radi otklanjanja štetnih posljedica koje mogu nastati nevojnim prijetnjama bezbjednosti", navodi se u Zakonu.

U jednom objašnjenju za BBC 2018. godine Ministarstvo odbrane je objasnilo da podizanje stepena pripravnosti na najviši nivo podrazumijeva spremnost Vojske Srbije da u slučaju potrebe, u najkraćem vremenu, odgovori na svaki razvoj situacije.

Iz ministarstva su tada dodali da to u praksi znači da snage Vojske Srbije predviđene za reagovanje u ovakvim situacijama, budu u trenutnoj spremnosti za izvršenje postavljenih zadataka, dok ostale snage u nivou koji omogućava izvršavanje zadataka "u skladu s propisanim rokovima za angažovanje".

Prethodno, borbena gotovost Vojske Srbije podignuta je bila 2. novembra ove godine zbog dronova koji su sa Kosova ulazili u Srbiju i osmatrali položaje i objekte srpske vojske.

Nivo borbene gotovosti Vojske Srbije bio je podignut i u septembru 2022. godine kada je istekao rok za preregistraciju vozila sa srpskim tablicama na Kosovu.

Tada su pripadnici srpske zajednice, protiveći se preregistraciji, blokirali granične prijelaze između Kosova i Srbije, a na prelazima Jarinje i Brnjak bile su raspoređene Specijalne jedinice Policije Kosova, prenosi Radio slobodna Evropa.

„Punu borbenu i bojevu gotovost srpskih armijskih jedinica“, Vučić je naređivao i u maju 2019. godine kada je kosovska policija na sjeveru Kosova zbog korupcije uhapsila 19 policijskih službenika od kojih je 11 bilo srpske nacionalnosti.

U neredima na barikadama koje su zbog akcije policije postavili pripadnici srpske zajednice povrijeđeno je više od 10 osoba, uključujući i policajce.

Vojska Srbije je preventivno podizala borbenu gotovost i početkom avgusta 2018. zbog, kako je tada saopšteno iz vojske, „događaja izazvanih jednostranim potezima Prištine“.