Crna Gora: Svi optuženi za državni udar, proglašeni krivim

Svi optuženi za pokušaj terorizma u Crnoj Gori na dan parlamentarnih izbora u oktobru 2016. godine - dvojica ruskih državljana, devet državljana Srbije i funkcioneri opozicionog Demokratskog fronta - proglašeni su krivim, presudom Višeg suda u Podgorici. Čitanje presude trajalo je duže od šest sati. Nakon prvostepene presude, svi osuđeni imaju pravo žalbe Apelacionom sudu.

Nakon što je saopštila da su svi optuženi za pokušaj terorizma i stvaranje kriminalne organizacije krivi za djela koja im se stavljaju na teret, predsjednica sudskog vijeća Višeg suda Suzana Mugoša je, saopštila da su svi okrivljeni imali zadatke koji su trebalo da rezultiraju nasilnim rušenjem vlasti u Crnoj Gori, proglašenje pobjede Demokratskog fronta na izborima kako bi se spriječilo priključenje Crne Gore NATO alijansi.

Sudija Suzana Mugoša je saopštila da su ruski državljani Eduard Šišmakov i Vladimir Popov od 2016. godine formirali kriminalnu grupu u Srbiji, Rusiji i Crnoj Gori koja je trebalo da izvrši kriminalna djela kako bi ozbiljno zastrašili građane Crne Gore, ugroze život i tijelo građana i ozbiljno ugroze osnovne ustavne, političke i društvene strukture Crne Gore. Oni su predali novac Saši Sinđeliću (svjedoku saradniku) kojim je on vrbovao druge osobe iz Srbije za kriminalne akcije u Crnoj Gori.

Ruski državljanin Eduard Šišmakov osuđen je na 15 godina zatvora, Vladimir Popov na 12 godina zatvora, lideri opozicionog Demokratskog fronta Andrija Mandić i Milan Knežević su osuđeni na po pet godina zatvora, a penzionisani general srpske policije Bratislav Dikić na osam godina zatvora, saopštila je predsjednica vijeća Višeg suda Suzana Mugoša. Predrag Bogićević i Nemanja Ristić, pripadnici ekstremno desnih organizacija iz Srbije koji su bili nedostupni crnogorskom pravosuđu osuđeni su na po sedam godina zatvora.

Vozač Demokratskog fronta Mihajlo Čađenović je osuđen na jednu godinu i šest mjeseci zatvora, Branka Milić državljanka Srbije koja je pred sam kraj suđenja pobjegla u ambasadu Srbije u Podgorici osuđena je na tri godine zatvora, državljanin Srbije Milan Dušić je osuđen na godinu i po zatvora, Dragan Maksić na godinu i devet mjeseci, Srboljub Đorđević na godinu i po, a Kristina Hristić na uslovnu kaznu zatvora.

Portparolka Višeg suda u Podgorici Aida Muzurović je saopštila za Radio Slobodna Evropa da nakon usmenog saopštavanja sudske odluke slijedi pismena izrada odluke i dostavljanje otpravaka strankama.

"Po prijemu pismenog otpravka stranke i branioci imaju pravo žalbe na odluku Višeg suda. Rok za žalbu je petanest dana od momenta prijema odluke", rekla je Muzurović.

Branilac Andrije Mandića, advokat Miroje Jovanović je ranije saopštio da će se žaliti na prvostepenu odluku.

Vlada Crne Gore je saopštila, nakon objavljivanja osuđujućih presuda optuženima za "državni udar", da je sudstvo pokazalo otpornost na svaku vrstu pritisaka i spoljnih uticaja, a da je Crna Gora nepokolebljiva na putu zaštite evropskih vrijednosti.

„Sudstvo je pokazalo privrženost ustavnoj poziciji samostalnosti i otpornosti na svaku vrstu pritiska i spoljnih uticaja. Crna Gora kao članica NATO-a pokazuje da je nepokolebljiva na putu integracija i zaštite evropskih vrijednosti i standarda“, objavila je Vlada na Twiteru.

„Crna Gora je još jednom pokazala da njena državnost i nezavisnost počiva na čvrstim temeljima vladavine prava, koje niko ne može i neće moći uzdrmati“, navedeno je u drugom Twitu Vlade Crne Gore.

Mandić i Knežević uputili javnu poruku vlastima Srbije

Tokom izricanja presude, sudija Suzana Mugoša nije zatražila automatsko određivanje pritvora liderima Demokratskog fronta Mandiću i Kneževiću. Njih dvojica pratili su izricanje presude u stranačkim prostorijama.

Nakon čitanja presude Demokratski front sazvao je pres konferenciju.

Andrija Mandić pozvao je tom prilikom predsjednika Srbije Aleksandra Vučića i Vladu Srbije da prekinu komunikaciju sa predsjednikom Crne Gore Milom Đukanovićem i institucijama u Crnoj Gori. Isti poziv je Mandić uputio i predsjendiku Republike Srpske Miloradu Dodiku.

„Očekujemo od naših sunarodnika od srpskih političara solidarnost“, rekao je Mandić dodajući „ako im je srpstvo toliko važno i ako su Srbi kao što i mi jesmo“.

Mandić je crnogorsku vlast nazvao antisrpskom, da su presudu „pisali braća Đukanović“, a da je sudsko vijeće ustvari produžena ruka tužilaštva.

Knežević je saopštio da nije iznesen ni jedan dokaz protiv njih.

„Sudija Suzana Mugoša je šest sati čitala psihijatrijski izvještaj svjedoka saradnika Saše Sinđelića, ali nije iznijela ni jedan dokaz protiv Demokratskog fronta i pozivam je da saopšti jedan jedini dokaz koji imaju protiv Demokratskog fronta na osnovu kojeg su donijeli sramne ali očekivane presude“, rekao je Knežević i uputio poziv ministru vanjskih poslova Srbije Ivici Dačiću da se izjasni o presudi: „Pozivam Ivicu Dačića, ako je završio koncert u Budvi, da se izjasni o presudi srpskim državljanima i da saopšti da li je ovo presuda cijelom srpskom narodu u Crnoj Gori“.

Andrija Mandić i Milan Knežević su ustvrdili da iza osuđujuće presude stoje politički motivi čelnika crnogorske države.

„Iza politički motivisane odluke stoje braća Milo (predsjednik Crne Gore) i Aco Đukanović, presudu je napisao je Zoran Pažin (ministar pravde), a presudu je pročitala osoba koja sebe naziva sudijom. Ovo je politički motivisana odluka koja ide u pravcu, ne samo političkog istrebljenja, nego i mogućih fizičkih likvidacija nas i članova naših porodica. Ukoliko se bude nekome od nas nešto desilo, za to će biti direktno odgovorni Milo i Aco Đukanović i članovi njihovih porodica“, rekao je Milan Knežević u završnom obraćanju novinarima, piše RSE.

Reakcije na presude

Ambasada Sjedinjenih Američkih Država u Podgorici je saopštila na Twiter nalogu da su nastojanja podrivanja demokratije neprihvatljiva. Komentarišući presude optuženima u slučaju pokušaja terorizma, američka ambasada je objavila da je to „istorijski dan za vladavinu prava u Crnoj Gori. To je važan korak naprijed u vladavini prava koji šalje jaku poruku da su nastojanja podrivanja demokratije neprihvatljiva”, istaknuto na Twitter nalogu ambasade.

Ministar vanjskih poslova Velike Britanije Džeremi Hant je povodom presude za „državni udar“ u Višem sudu u Podgorici napisao na Twiteru: ''Krivi! Osuđujuća presuda za dvojicu ruskih obavještajaca, za propali pokušaj državnog udara još jedan je primjer kako Rusija pokušava da podrije evropsku demokratiju. Rusija je sjajna zemlja i centar za evropsku civilizaciju... Mora postojati bolji put za nju...''- Džeremi Hant.

U vladajućoj Demokratskoj partiji socijalista danas Radio Slobodna Evropa nije mogao dobiti komentar povodom prvostepene presude Višeg suda u Podgorici u slučaju poznatom kao 'državni udar’. Više funkcionera DPS-a je redakciji RSE nezvanično kazalo da ne vjeruju da će se vladajuća crnogorska partija oglašavati dok presuda ne bude pravosnažna, objašnjavajući da je “praksa komentarisanja prvostepenih presuda loša i neprofesionalna a u pojedinim zemljama čak i zabranjena”.

Ni druge političke partije vladajuće koalicije se nisu oglašavale povodom presude Višeg suda, dok su gotovo sve opozicione stranke osudile izrečenu osuđujuće presudu opozicionim političarima.

Poslanik opozicionog Demokratskog fronta Slaven Radunović je na svom fejsbuk profilu napisao: "Niti je ovo sud, niti je Crna Gora država! 1948!".

Poslanik Demokratskog fronta i lider Pokreta za promjene Nebojša Medojević je na svom fejsbuk profilu napisao: "Mafija presudila - Crna Gora je kriva!".

Opoziciona Socijalistička narodna partija izrazila je najoštriji protest protiv „farsičnog procesa“, konstatujući da je su pravda i pravični proces suđenja poraženi i da je udaren šamar ukupnom crnogorskom pravosuđu. „U ovom, politički obojenom i montiranom procesu, na svijetlo dana izašli su nesposobnost, površnost i poslušnost predstavnika crnogorskog pravosuđa. Ova, slobodno možemo reći, lažna i montirana optužnica je pokazala, namjeru nekih neodgovornih ljudi da nas u Crnoj Gori posvađaju, najprije među sobom, a onda i da se pokuša optužiti Srbija i Rusija“, navedeno je između ostalog u saopštenju SNP-a.

„Prvostepene presude poslanicima Andriji Mandiću, Milanu Kneževiću, Mihailu Čađenoviću i državljanima Srbije, skandalozne su, drakonske i inspirisane nekom vrstom mržnje, ličnom ili kolektivnom“, saopštila je Ujedinjena Crna Gora na čijem je čelu Goran Danilović.

„Vijeće sudije Mugoše nije očigledno sudilo po pravdi i istini nego osvetnički. Ubijeđeni smo da će svaka sljedeća sudska instanca, čak i u besudnoj Crnoj Gori, osporiti i oboriti ovu prvostepenu presudu“, smatraju u opozicionoj Ujedinjenoj CG.

Presuda Andriji Mandiću i Milanu Kneževiću, za Demokratsku Crnu Goru Alekse Bečića predstavlja pokazatelj da „sudovi ne odustaju od političkog pristupa u donošenju odluka i potvrdili su da princip nezavisnosti sudstva i sudija ne postoji“. U saopštenju Demokrata se navodi da „pravosudne institucije nisu uspjele da se otrgnu od partijskih direktiva i pristale su da budu mehanizam za aktivnosti usmjerene protiv opozicije".

Građanski pokret URA je saopštio da je „izricanje presude samo još jednom potvrdilo da je cjelokupni krivični postupak takozvanog državnog udara u stvari samo montirani politički proces“.

Komentarišući osuđujuće presude za sve optužene u sudskom procesu „državni udar“, nekadašnji ministar pravde i poslanik, danas advokat Dragan Šoć kaže da nije iznenađen osuđujućom presudom, ali jeste visinom kazni, te smatra da će presuda dodatno zaoštriti političke odnose u Crnoj Gori.

„Ovo je visina kazne iznad polovine, znači ona je ka onoj gornjoj granici. Ali to je stav suda. Ja ostajem pri izjavi koju sam javno saopštio da iz dokaza, predstavljenim tokom postupka ne proizilazi zaključak da je to što je optuženima stavljeno na teret pokušano, niti zaključak o njihovoj krivici. Sud očigledno drugačije misli, a slijede žalbe pa ćemo vidjeti kakva će reakcija biti Apelacionog suda", kaže Šoć.

Odgovarajući na pitanje da li očekuje političke implikacije nakon presude, Šoć kaže da ova dešavanja neće djelovati blagotvorno po situaciju u Crnoj Gori: „Inače je bila podjeljena javnost oko toga, ovaj postupak koliko god imao krivičnu formu, on ima značajnu političku konotaciju i ne može se posmatrati van politike u Crnoj Gori. U tom smislu će ovo dodatno produbiti podjele i vrlo vjerovatno zaoštriti. Jer strana koja je nezadovljna, koja smatra da je to politički obračun, naravno da će djelovati sa ljudskom i političkom gorčinom. Tako da ne očekujem da će doći do bilo kakvog smirivanja i da će strasti splasnuti“.

Šoć kaže da se politička situacija u Crnoj Gori neće smiriti. „Naprotiv mislim da će se dodatno zaoštravati. Strana koja smatra da je presuda utemeljena, stalno napominjati da su oni osuđeni za pokušaj terorizma i ubistva prvog čovjeka države a tada prvog čovjeka Vlade i DPS-a. Naravno da će ovi drugi regovati stavom da to nisu činjnice i da je nad njim sproveden politički obračun“.

Vanparlamentarna Prava Crna Gora Marka Milačića, poznata po radikalnim anti NATO stavovima i glorifikovanju ruske zvanične politike, pozvala je na "hitnu mobilizaciju sa ciljem organizovanja masovnih protesta do konačnog svrgavanja režima (Mila Đukanovića) sa ulice". U saopštenju se, nakon izricanja osuđujućih presuda, navodi da "otpor režimu mora ući u radikalnu fazu".

"U suprotnom, možemo svi stati u red za spuški zatvor kojim rukovodi DPS. Borba protiv tridesetogodišnjeg režima je postala borba za goli život i elementarnu slobodu", kazali su iz Prave.

Dušan Janjić, predsednik Upravnog odbora Foruma za etničke odnose, za RSE kaže da će do pravosnažnosti biti još osporavanja presude, ali dodaje:

„Po svemu što je izvedeno kroz dokaze na sudu, može se sa visokim stepenom odgovornosti tvrditi da se radi o pokušaju terorističkog akta. Isto je tako važno da su umešane službe dve države – Srbije i Rusije, a to će samo po sebi izazvati nove političke, diplomatske, bezbednosne i druge reakcije na koje treba sačekati. Međutim, ovo je, koliko ja znam, jedna od retkih presuda koje su dokazale mešanje stranih službi u rušenje ustavnog poretka jedne zemlje i to baš preko mehanizma osporavanja izbora. To je jedan mehanizam koji je korišćen i u drugim zemljama, na primer u Makedoniji, tako da treba očekivati da će ova presuda, kao neka vrsta presedana, imati uticaj i na tok suđenja i presude u Makedoniji“, ocenjuje Dušan Janjić.

Božo Prelević, advokat, i nekadašnji ko-ministar policije Srbije, za RSE, iznosi drugačije mišljenje o sudskom postupku i presudama u Podgorici:

"Meni je ceo taj postupak krajnje neuverljiv po mnogo čemu. Ta skupina ljudi nije mogla da izvede ono što im se prvobitno stavljalo na teret, ni po organizaciji, ni po svojoj snazi, ni po finansijskoj moći, niti po oružjima sa kojima su raspolagali. Tu su korišćeni neki svedoci saradnici koji su posle demantovali svoje izjave. Dakle, krajnje je neetično davati iskraz o predmetu u kome nisam učestvovao, ne znam baš sve činjenice, ali meni to deluje krajnje neuverljivo, a videćemo šta će o tome da kaže i Apelacioni sud u Podgorici i eventualno, ne znam da li će odbrana pokušati da nešto dokaže i pred nekim drugim sudovima. Sa druge strane, odavno sam rekao da ja očekujem osuđujuću presudu jer u jednom takvom režimu ne možete da pokrenete ovakav postupak, a da donesete oslobađajuću presudu za vreme istog režima."

Tenzije u Crnoj Gori uoči presude za 'državni udar'

Dikić se prisjetio planiranja upada u Skupštinu Crne Gore
Pokušaj “državnog udara” u Crnoj Gori se dogodio na dan parlamentarnih izbora u oktobru 2016. godine kada su crnogorske bezbjednosne službe uhapsile par desetina državljana Srbije, koje su osumnjičili za pokušaj sprovođenja terorističkih akcija u cilju rušenja vlasti nasilnim upadom u Skupštinu Crne Gore i zarobljavanjem ili likvidacijom tadašnjeg premijera Mila Đukanovića.

Prema optužnici Specijalnog tužilaštva, koja je podignuta protiv dvojice ruskih državljana, trojice crnogorskih i devet državljana Srbije, cilj je bio sprječavanje priključenja Crne Gore NATO alijansi.

Ruski državljani Eduard Šišmakov i Vladimir Popov su optužnicom označeni kao organizatori i finansijeri pokušaja terorizma i nasilnog rušenja vlasti u Crnoj Gori. Oni su bili nedostupni crnogorskom pravosuđu, a u pisanim izjavama odbacili su navode optužnice.

Za pokušaj terorizma bili optuženi pripadnici ekstremno desnih srpskih političkih pokreta Predrag Bogićević i Nemanja Ristić koje je Srbija odbila da izruči. Za terorizam u pokušaju je optužen i penzionisani general srpske policije Bratislav Dikić koji je u pritvoru od dana hapšenja, a koji nije priznao učešće u pokušaju terorizma.

Članovi predsjedništva Demokratskog fronta Andrija Mandić i Milan Knežević, kao i aktivista ove političke organizacije Mihajlo Čađenović su optuženi, između ostalog, za stvaranje kriminalne organizacije. Oni su tokom cijelog sudskog procesa tvrdili da se radi o politički montiranom procesu u režiji vrha Demokratske partije socijalista, uperenom protiv političkih predstavnika Srba u Crnoj Gori. Oni su saopštili da nikada nisu kontaktirali ili poznavali bilo koga od ostalih optuženih u sudskom procesu.

Za stvaranje ili učešće u kriminalnoj organizaciji su takođe optuženi Miloš Jovanović, Kristina Hristić, Branka Milić, Milan Dušić, Dragan Maksić i Srboljub Đorđević, koji su takođe negirali navode iz optužnice.

Crnogorsko suđenje vijeka u godini odluke

Specijalno tužilaštvo je tokom sudskog postupka izvelo i dvojicu svjedoka saradnika - Sašu Sinđelića koji je tvrdio da je radio po nalogu ruskog državljanina Eduarda Šišmakova u pripremi „državnog udara“ u Crnoj Gori tako što je angažovao ljude iz Srbije da dođu u Crnu Goru na dan parlamentarnih izbora i prikupljao opremu, i svjedoka saradnika Mirka Velimirovića koji je tvrdio da je navodno nabavio oružje za sprovođenje terorizma u Crnoj Gori, ali da ga je po sopstvenim riječima bacio u jezero Gazivode na Kosovu i slučaj prijavio crnogorskom Specijalnom tužilaštvu.

„Suđenje vijeka“ u Crnoj Gori trajalo je godinu i po i čitav proces je direktno prenošen na televizijskim kanalima sa nacionalnom frekvencijom.