Bruxelles: Brojni izazovi stavili na probu EU tokom 2010.

Protekla godina u Evropskoj uniji (EU) bila je obilježena ozbiljnim izazovima, finansijskim i političkim, iz kojih je evropski blok, kako barem sada djeluje, uspio da se izvuče i po svemu sudeći postane još čvršći. 

Na finansijskom planu, najveću opasnost po Uniju predstavljala je ekonomska kriza koja je teško pogodila zajedničku valutu dovodeći u pitanje ne samo opstanak eura, nego i same EU koja ga je stvorila. 

Euro je oduvijek bio na krhkim osnovama, prije svega zbog ozbiljnog disbalansa između ekonomski snažnih država poput Njemačke i siromašnijih južnih članica kao što je Grčka. 

Ovaj jaz, koji je godinama ignorisan, eksplodirao je u lice evropskim liderima pošto je privredna recesija sve države dovela u poteškoće sredinom godine kada su bile primorane da podže banke garancijama vrijednim oko četvrtine evropskog bruto domaćeg proizvoda. 

Zbog toga se finansijska kriza prelila u političke institucije, a predsjednik Vijeća EU je upozorio da ova kriza predstavlja prijetnju koja bi mogla razoriti Uniju i Evropu vratiti u haos iz tridesetih godina prošlog stoljeća. 

Stvaranje stalnog sigurnosnog finansijskog mehanizma koji bi poslužio kao brana za buduće probleme u eurozoni stvorilo je politički problem, jer je za ovako nešto bilo neophodno izmijeniti Lisabonski sporazum ni godinu dana od njegovog stupanja na snagu. 

Iako je to pitanje u prvi mah podiglo veliku prašinu u Uniji, stvar je na kraju rješena vrlo jednostavno, jednoglasnom odlukom šefova država i vlada članica EU na samitu 17. decembra u Bruxellesu u skladu s kojom bi izmijenjeni sporazum trebalo da stupi na snagu 1. januara 2013., kada ističe važenje sadašnjeg privremenog mehanizma. 

Veliku buru u EU i strah od nemogućnosti pronalaženja odgovarajućeg rješenja izazvalo je i usaglašavanje Evropskog parlamenta i Vijeća EU u vezi s budžetom za 2011. godinu, prvog koji je usvajan u skladu s Lisabonskim sporazumom, i budućih načina finansiranja Unije. 

Prvi pregovori ove dvije institucije o budžetu propali su pošto se dvije strane do 15. novembra nisu dogovorile u vezi s definisanjem modaliteta za interinstitucionalni dijalog u cilju usvajanja idućeg finansijskog okvira, budućih izvora finansiranja za evropski budžet kao i nivoa fleksibilnosti u okviru sadašnjeg višegodišnjeg finansijskog okvira. 

Nakon kolapsa procedure, postojala je osnovana opasnost da budžet za 2011. godinu ne bude usvojen na vrijeme i da Unija u novu godinu uđe s privremenim finansiranjem, što bi onemogućilo provođenje čitavog niza programa, prije svega nastavak formiranja Evropske diplomatske službe. 

To je, međutim, izbjegnuto nakon što je Parlament 15. decembra usvojio novi prijedlog budžeta koji je Evropska komisija expresno izradila, ali se mnogi analitičari u Bruxellesu slažu da je ovim samo ostvareno primirje u ratu oko finansiranja između Parlamenta i Vijeća i da će rat biti nastavljen prvom prilikom. 

Natezanja između Komisije i Vijeća s jedne, i Parlamenta s druge strane, bilo je i u vezi s formiranjem pomenute Evropske diplomatske službe, ali su po tom pitanju sve nesuglasice rješene, pa je ovo tijelo zvanično počelo s radom 1. decembra, ali će zaista početi da funkcioniše od 1. januara 2011., podsjeća u subotu Tanjug.