Zemljotres 1969.: Banja Luka se podigla iz pepla zahvaljujući velikoj solidarnosti

Povodom obilježavanja pedeset godina od katastrofalnog zemljotresa koji je 1969. pogodio Banja Luku, večeras je otvorena izložba „Zemljotres u Banjaluci 1969: solidarnost, obnova i izgradnja“, u Izložbenom salonu Svetislava Tise Milosavljevića u Kulturnom centru Banski dvor, javlja Anadolu Agency (AA).

Izložba, koja je centralni događaj obilježavanja pola vijeka od zemljotresa u Banjoj Luci zajednički je projekat Arhiva RS, Muzeja savremene umjetnosti RS i Udruženja arhivskih radnika RS.

Prije pedeset godina razoran zemljotres intenziteta 8,5 stepeni po Merkaliju sa epicentrom kod Banja Luke pogodio je sjeverno područje Bosanske Krajine. Zemljotres je razorio veliki dio građevinskog fundusa, načinio je ogromnu materijalnu štetu, a u tri najteže pogođene opštine – Banja Luka, Laktaši i Čelinac.

Zemljotres je odnio 15 života, dok je više od hiljadu ljudi povrijeđeno.

„Banja Luku je 27. oktobra zadesio katastrofalan potres, zapravo čitava serija potresa koja je trajala nekoliko dana, a najjači je bio 27. ujutro. Posljedice potresa bile su katastrofalne, 15 poginulih, preko 80.000 stambenih jedinica uništeno, stotine objekata, ustanova također. Banja Luka je doživjela temeljno razaranje nakon čega u svakoj ljudskoj zajednici ili se desi kraj ili novi početak. Banja Luka se zahvaljujući velikoj solidarnosti, ogromnoj pomoći uspjela podići“, rekao je Igor Radojičić, gradonačelnik Banja Luke.

Odgovarajući na pitanja novinara Radojičić je rekao i da su standardi gradnje jako oslabili dolaskom rata i poslijeratnim periodom.

„Banja Luka je prije rata zbog ovoga što je bilo 1969. godine značajno pojačala standardne gradnji“, kazao je gradonačelnik pojašnjavajući da je postojao čitav niz ustanova koje su insistirale na velikoj otpornosti, s obzirom da je ovo trusno područje na kome su mogući zemljotresi i jačine od devet stepeni Merkalija, pa možda i nešto više.

Izložbu koja je otvorena večeras sačinjavaju istorijsko-arhivski i umjetnički segment, uz prateće sadržaje.

Istorijsko-arhivski segment izložbe provodi nas kroz priču o istoriji Banja Luke kroz njena rušenja, obnavljanja i građenja od kraja Drugog svjetskog rata do 1980-ih godina.

„Ovaj segment podijeljen je na više poglavlja i donosi raznovrsne istorijske materijale u vidu fotografija, arhitektonskih nacrta, građevinskih projekata, novinskih naslovnica, razglednica, mapa i dokumenata. Najveći dio odnosi se na seriju razornih zemljotresa i njihove neposredne posljedice, dok prethodni i prateći dijelovi govore o razvoju, odnosno obnovi i urbanističkoj transformaciji grada u decenijama koje su prethodile, odnosno pratile zemljotres. U ovaj segment uključeni su arhivski filmovi i interaktivni elementi“, rekao je Bojan Stojić, direktor Arhiva RS.

Umjetnički segment izložbe obuhvata odabrana djela iz kolekcije Muzeja savremene umjetnosti RS, koja su u Banja Luku prispjela u „Akciji solidarnosti likovnih umjetnika Jugoslavije i svijeta“.

„Akcija solidarnosti pokrenuta je već u prvim danima nakon zemljotresa kao plemeniti gest likovnih stvaralaca sa prostora tadašnje Jugoslavije, a potom i drugih krajeva svijeta, koji su odlučili da na svoj način, darovanjem umjetničkih djela, pruže podršku ugroženom gradu. Zahvaljujući tome prikupljeno je približno 750 umjetnina različitih medija, što je poslužilo kao temelj za osnivanje Umjetničke galerije Banjaluka, današnjeg Muzeja savremene umjetnosti RS, i činilo njen početni fundus“, rekla je Sarita Vujković, direktor Muzeja savremene umjetnosti RS.

Izložba će biti otvorena do 30. novembra.