Usvojen Nacrt zakona o sprečavanju nepotizma i stranačkog upošljavanja

Zastupnici Skupštne Kantona Sarajevo danas su na online sjednici usvojili Nacrt zakona o sprečavanju nepotizma i stranačkog zapošljavanja u organima javnog sektora u Kantonu Sarajevo.

Tim zakonom se sprečava rad pod rukovodstvom bliskog srodnika i drugi slučajevi sukoba interesa te se zabranjuje nepotizam i stranačko zapošljavanje u organima uprave, javnim preduzećima, javnim ustanovama i pravnim subjektima čiji je osnivač Kanton Sarajevo.

Ministrica pravde i uprave KS Lejla Brčić je podsjetila da se u izvještajima Evropske komisije iz 2019. ali i 2020. godine pored ostalog navodi da „politički uticaj u postupcima zapošljavanja i unaprjeđenja sistematski ostaje na svim nivoima, uz nedostatak transparentnosti kod imenovanja konkursnih komisija“.

"S ciljem izrade Nacrta zakona koji bi bio usklađen sa međunarodnim standardima i zakonima koji su na snazi u državama članicama Evropske unije, Ministarstvo pravde i uprave provelo je sveobuhvatno istraživanje i analizu međunarodnih i pravnih akata država članica Evropske unije, koji se odnose na sprječavanje nepotizma i stranačkog zapošljavanja u organima javnog sektora", navela je ministrica Brčić.

Ustanovljeno je, kazala je, da je u nekoliko država članica Evropske unije (Slovačka, Estonija, Bugarska), kao i u Ukrajini, zabranjen rad pod rukovodstvom bliskog srodnika u organima javnog sektora.

Primjera radi, Zakon o državnoj službi Bugarske propisuje da se za državnog službenika ne može postaviti lice koje bi bilo u hijerarhijskom odnosu upravljanja i nadzora sa bračnim partnerom, srodnikom u pravnoj liniji bez ograničenja, srodnikom u pobočnoj liniji do četvrtog stepena srodstva i srodnikom po tazbini do četvrtog stepena srodstva.

Ostale navedene države Evropske unije, kao i Ukrajina, regulišu na sličan način zabranu rada pod rukovodstvom srodnika.

Nacrtom zakona, u članu 5. je, između ostalog, propisano da “zaposlenik ne može biti primljen u radni odnos pod neposrednim rukovodstvom bliskog srodnika”, te “ako je zaposlenik organa državne službe zatečen da radi pod neposrednim rukovodstvom bliskog srodnika u momentu stupanja na snagu ovog zakona ili na mjesto neposredno pretpostavljenog bude raspoređen njegov bliski srodnik, zaposlenik se premješta na isto ili slično radno mjesto u drugoj organizacionoj jedinici ili drugom organu državne službe za koje su potrebni isti uslovi za obavljanje poslova i ista plata”.

U slučaju da ne postoji mogućnost premještaja, odnosno raspoređivanja zaposlenik nastavlja da radi na svom radnom mjestu do sticanja uslova za premještaj, odnosno raspoređivanje o čemu je dužan voditi računa rukovodilac organa državne službe ili drugog organa javnog sektora.

"Ističemo da je i pitanje premještaja, odnosno raspoređivanja zatečnih zaposlenika iz naprijed navedenog člana 5. Nacrta zakona na sličan način propisano u pojedinim državama Evropske unije, kao i Ukrajini", rekla je Brčić.

Pri izradi Nacrta zakona uzete su u obzir smjernice iz Rezolucije i Preporuke Kongresa lokalnih i regionalnih vlasti Vijeća Evrope, u kojima, između ostalog, Kongres poziva države članice da uvode kanale za prijavu favorizma ili sukoba interesa u procesima zapošljavanja, da uvode strukture za upravljanje integritetom, koji bi istraživali slučajeve iz oblasti favorizma i nepotizma.

Ministrica Brčić je navela da se u skladu sa navedenom rezolucijom i preporukom Kongresa lokalnih i regionalnih vlasti Vijeća Evrope, u Poglavlju IV Nacrta zakona predviđa mehanizam prijave protiv nosioca javne funkcije koji je omogućio zaposlenje ili promjenu radnopravnog statusa suprotno odredbama ovog zakona.

Što se tiče domaćeg zakonodavstva, uzete su u obzir odredbe Zakona o zabrani diskriminacije, odnosno odredbe člana 5. navedenog zakona koji, između ostalog, propisuje da se zakonske mjere i radnje neće smatrati diskriminacijskim kada se svode na nepovoljno razlikovanje ili različito postupanje ako su zasnovane na objektivnoj i razumnoj opravdanosti.

Određene mjere neće se smatrati diskriminacijskim kada se njima ostvaruje legitiman cilj i ako postoji razuman odnos proporcionalnosti između sredstava koja se koriste i cilja koji se nastoji realizirati.

Ministrica Brčić je navela i to da je Nacrt zakona u skladu i sa Zakonom o sukobu interesa u organima vlasti u Federaciji Bosne i Hercegovine, a pojedina rješenja koja Nacrt zakona predviđa (sukob interesa u toku rada, rad pod rukovodstvom bliskog srodnika) propisana su i Zakonom o državnoj službi Brčko Distrikta.

"S obzirom na opredjeljenje Vlade Kantona Sarajevo na transparentan rad i borbu protiv korupcije, ovaj zakon je jedan od ključnih koraka u pravcu transparetnosti. Njime se utvrđuje zabrana nepotizma i stranačkog zapošljavanja čime se pokazuje i iskazuje spremnost Vlade Kantona Sarajevo na transparentnost i isključivanje bilo kojeg oblika sukoba interesa u procesu zapošljavanja u državnoj službi u Kantonu Sarajevo", zaključila je ministrica pravde i uprave Lejla Brčić.