Ustavni sud BiH utvrdio kršenje prava na pravično suđenje u vezi slučaja hidroelektrane Foča

Udruženje Aarhus centar u BiH je 24. aprila 2024. godine zaprimilo presudu Ustavnog suda Bosne i Hercegovine kojom se usvaja apelacija protiv presude Vrhovnog suda Republike Srpske u vezi hidroelektrane Foča na rijeci Drini.

Tokom 2018. godine, Aarhus centar u BiH je osporio Rješenje o obnovljenoj ekološkoj dozvoli za HE „Foča“ na rijeci Drini koju je izdalo Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju RS 4. juna 2018. godine.

Obzirom da je tužbu Aarhus centra odbacio Okružni sud u Banja Luci, a kasnije i Vrhovni sud  RS, konačna pravda je zadovoljena šest godina kasnije na Ustavnom sudu BiH koji je utvrdio da je prekršeno apelantovo pravo na pravično suđenje iz člana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i člana 6. stav 1. Evropske konvencije.

Presudom Ustavnog suda BiH, ukinuta je presuda Vrhovnog suda RS iz 2021. godine, te je predmet vraćen Vrhovnom sudu RS koji je dužan po hitnom postupku donijeti novu odluku po ovom predmetu. 

Tužba je uslijedila zbog proceduralnih nedostataka Rješenja o obnovi ekološke dozvole.

Pored toga, Elektroprivreda Republike Srpske nije u zakonskom roku zatražila obnovu ekološke dozvole, te je Ministarstvo trebalo poništiti prethodnu dozvolu s obzirom da izgradnja hidroelektrane nije započeta u roku od četiri godine od izdavanja dozvole.

„Umjesto toga, u junu 2018. godine izdato je nezakonito Rješenje o obnovi ekološke dozvole. Takođe, javne konsultacije nisu održane u skladu sa Arhuskom i ESPOO konvencijom, ni u BiH, ni u Crnoj Gori. Javne konsultacije održane 2012. godine bile su slabo oglašavane, a komentari koje su dostavile nevladine organizacije u BiH i Crnoj Gori nisu uzeti u obzir“, navodi Nina Kreševljaković, pravna savjetnica u Aarhus centru u BiH.

Ministarstvo je tvrdilo da se u studiji procjene uticaja na životnu sredinu za projekat HE Foča navodi da uticaja na rijeku Taru neće biti.

„Ove tvrdnje ne potkrepljuju nikakvi dokazi, niti je o njima raspravljano u toku konsultacija. S obzirom na to da je Tara glavna pritoka Drine, te da je pored HE Foča planirana Buk Bijela i Paunci, teško je isključiti potencijalne kumulativne uticaje ovih velikih hidroelektrana na zaštićeni kanjon Tare, što je pomenuta studija trebala da procijeni“, ističu u Aarhus centru u BiH.

Drina je najznačajnije stanište ugrožene riblje vrste mladice, koju možemo pronaći samo u nekim od najčistijih rijeka dunavskog sliva u Jugoistočnoj Evropi, a također na ovom području je razvijena i turistička ponuda bazirana na raftingu i ribolovu. Izgradnjom bilo kakve brane na ovoj rijeci kvalitet vode, biodiverzitet i razvoj turizma bili bi uveliko ugroženi.