Zašto je 9. januar kao dan RS-a - neustavan

U centru Banje Luke u povodu neustavnog dana RS-a održani su svečani defile i akademija, a ove godine obilježavanju je prošlo bez prisustva jedinica Oružanih snaga Bosne i Hercegovine.

Podsjećamo, Ustavni sud BiH je 26. novembra 2015. godine utvrdio da je neustavan 9. januar kao dan RS-a, a Komisija za provođenje referenduma je 25. septembra 2016. U ovom entitetu provela referendum o 9. januaru, iako je Ustavni sud BiH zabranio njegovo održavanje i zatim poništio rezultate izjašnjavanja građana.

Skandal sa Čovićem i BHRT-om

Od 9. januara prošla su dva dana, a u javnosti se još govori o skandaloznom dolasku bivšeg člana Predsjedništva BiH Dragana Čovića na ovu proslavu u Banju Luku, kao i to da nijednom u Dnevniku na BHRT-u nije rečeno neustavni dan RS-a.

Na BHRT-u u Dnevniku nijednom nije rečeno neustavni dan RS-a, ovo je njihov odgovor

Novinarka BHRT-a Svjetlana Topalić na Twitteru „Srećan ti rođendan, Republiko“

Biskup Komarica o Čoviću i Bevandi u Banjoj Luci: Oni pokazuju svoje lice...

Historija 9. januara kao dana RS-a počinje istog datuma 1992. godine, kada je skupština, u hotelu Holiday Inn u Sarajevu, usvojila Deklaraciju o proglašenju Republike srpskog naroda u BiH. Od tog dana, ovaj bh. entitet 9. januar obilježava kao svoj praznik i krsnu slavu.

Tog devetog januar je i izvor nesuglasica i sporenja, koje su kulminirale presudom Ustavnog suda BiH o neustavnosti ovog dana i uprkos tome, održanim referendumom u ovom entitetu.

"Konstatujem da je skupština srpskog naroda u BiH usvojila Deklaraciju o proglašenju Republike srpskog naroda BiH dana 9.1.1992. i proglasila Republiku srpskog naroda BiH kao federalnu jedinicu u sastavu savezne Republike Jugoslavije", kazao je tada osuđeni ratni zločinac Momčilo Krajišnik, bivši predsjednik Narodne skupštine RS.

Od ovog dana, bh. entitet Republika Srpska 9. januar obilježava kao svoj dan i krsnu slavu. Bošnjaci, Hrvati i Ostali taj dan smatraju spornim, jer tvrde da je on ozvaničio početak politike podjela, zločina i genocida.

Bakir Izetbegović je zbog toga Ustavnom sudu BiH uputio apelaciju, a sud je u novembru 2015. godine odlučio da je 9. januar kao Dan RS neustavan.

"BiH je i srpska i bošnjačka i hrvatska i svih građana koji u njoj žive i svaki njen entitet uključujući i RS je i srpski i bošnjački i hrvatski i svih građana koji u njoj žive i to je potvrdila ova presuda", naglasio je  Bakir Izetbegović, koji je u vrijeme podnošenja apelacije bio član Predsjedništva BiH.

Presudu Ustavnog suda BiH vlasti u Republici Srpskoj nisu priznali, pa su u septembru 2016. održali referendum o danu RS-a, na kome se 99,79 posto građana izjasnilo da žele da obilježavaju 9. januar kao dan ovog entiteta. Ustavni sud poništio je rezultate refrenduma, no ni tu odluku vlasti RS nisu priznale.

Narodna skupština RS je zatim donijela novi zakon o praznicima gdje je uvrstila i pomenuti referendum kao argument za obilježavanje 9. januara kao dana RS-a.

Tako je NSRS djelimično izmijenila zakon o praznicima, ali i dalje nije ispoštovana odluka suda.

Ustavni sud BiH je 30. septembra 2016. Godine na svojoj 100. plenarnoj sjednici utvrdio da NSRS nije izvršila Odluku Ustavnog suda BiH broj U 3/13 od 26. novembra 2015. godine.

Shodno tome, Ustavni sud je zaključio da Narodna skupština Republike Srpske nije u ostavljenom roku usaglasila član 3.b) Zakona o praznicima Republike Srpske sa Ustavom Bosne i Hercegovine.

Još niko nije kažnjen

 “U tom smislu, izbor 9. januara za obilježavanje dana RS-a kao jednog od praznika entiteta koji predstavlja ustavnu kategoriju i kao takav mora predstavljati i sve građane RS kojima i sam Ustav RS-a priznaje jednaka prava nije u skladu s ustavnom obavezom o nediskriminaciji u smislu prava grupa, jer uspostavlja povlašteni položaj samo jednog, srpskog naroda, čiji su predstavnici 9. januara 1992., bez učešća predstavnika Bošnjaka, Hrvata i Ostalih, donijeli Deklaraciju o proglašenju Republike srpskog naroda BiH, koja predstavlja jednostrani akt”, navodi se u obrazloženju Ustavnog suda BiH, čime je potvrđeno da je dan RS - neustavan.

Važno je  napomenuti i to da još niko nije kažnjen za neprovođenje odluka Ustavnog suda. 

Situaciju bi mogao popraviti zakon o praznicima na državnom nivou. No, ni oko ovog zakona nema konsenzusa pa se na njegovo usvajanje čeka već godinama.