Ruža revolucije i inspiracija generacijama: Na današnji dan rođena je Rosa Luxemburg

Rosa Luxemburg rođena je 5. marta 1871. godine u gradiću Zamošću u ruskom okupiranom dijelu Poljske, kao kćer trgovca drvima.

Od 1880. do 1887. godine pohađala je srednju školu u Varšavi, postižući odlične ocjene u okruženju koje je inače rezervisano za kćerke ruskih državnih službenika. Tečno je naučila četiri jezika, razvijajući svoju strast prema riječi koja se govori i piše u ranoj dobi, a ubrzo je postala politički aktivna u poljskim ljevičarskim grupama.

Ove aktivnosti su 1889. godine dovele do prijetnje njenim hapšenjem, te je pobjegla preko Njemačke u Švicarsku.

Na Univerzitetu u Cirihu – jednoj od rijetkih visokoškolskih ustanova kojoj su žene imale jednak pristup – prvo je studirala prirodne nauke, zatim političke nauke i ekonomiju.

Doktorirala je 1897. godine, divila joj se i divila joj se kao jedina žena među sinovima zemljoposjednika, vlasnika fabrika i državnih administratora. Započela je i strastvenu ljubavnu vezu s poljskim revolucionarom Leom Jogichesom.

Godine 1893. Roza Luksemburg je suosnivala političku stranku: Socijaldemokratiju Kraljevine Poljske (SDKP), koja se 1900. godine preimenovala u Socijaldemokratiju Kraljevine Poljske i Litvanije (SDKPiL).

U augustu iste godine - sa jedva 22 godine - imala je svoj prvi veliki javni nastup u kontekstu međunarodnog radničkog pokreta. Na trećem Međunarodnom socijalističkom radničkom kongresu u Cirihu hrabrim se govorom izborila da dobije mandat za sebe i svoju novu stranku.

U tom trenutku mandat je odbijen.

Roza Luksemburg se preselila u Njemačku 1898. godine. Brak iz interesa omogućio joj je da dobije njemačko državljanstvo. Od tada se zalagala za socijaldemokratiju na stranačkim kongresima u Njemačkoj, na međunarodnim kongresima, te kroz svoje novinarsko djelovanje. Na Međunarodnom socijalističkom kongresu 1900. godine opravdala je neophodnost međunarodnih akcija protiv imperijalizma, militarizma i kolonijalne politike.

Od 1904. do 1914. godine predstavljala je SDKPiL u Međunarodnom socijalističkom birou (ISB). Od kraja decembra 1905. do marta 1906. godine učestvovala je u revoluciji u Poljskoj pod ruskom okupacijom, gdje je uhapšena i puštena uz kauciju u junu 1906. godine.

1907. godine na Međunarodnom socijalističkom kongresu, razvila je antiratni program za međunarodni radnički pokret zajedno sa Vladimirom Lenjinom i Julijem Martovim. Od 1907. do 1914. godine radila je kao nastavnica u školi Socijaldemokratske partije u Berlinu. 

U proljeće 1914. godine osuđena je na zatvor zbog svojih antiratnih govora. Paul Levi je služio kao njen advokat i postao njen novi ljubavnik. Godine 1915., pod pseudonimom "Junius", napisala je pamflet — čuveni Junius pamflet — protiv brutalnosti rata koji je bjesnio od 1. augusta 1914. godine.

Od jula 1916. do novembra 1918. Roza Luksemburg je bila zatočena u Berlinu, Vronkiju i Vroclavu. Godine 1917. podržala je februarsku i oktobarsku revoluciju u Rusiji člancima pisanim iz zatvora. Pozdravila je preokrete, dok je istovremeno upozoravala na boljševičku diktaturu — ali "O ruskoj revoluciji", koja je sadržavala ovo upozorenje, nije objavljena sve do 1922. U ovom tekstu je izjavila da "Bez neograničene slobode štampe i okupljanja, bez slobodne borbe mišljenja, vitalnost postaje javna institucija – svaka vitalnost postaje javna institucija uvene."

Nakon puštanja iz zatvora 9. novembra 1918. godine, u potpunosti se posvetila njemačkoj novembarskoj revoluciji. Zajedno s Karlom Liebknechtom uređivala je Die Rote Fahne , zalagala se za sveobuhvatnu društvenu transformaciju i bila je jedan od osnivača Komunističke partije Njemačke (KPD) na prijelazu iz 1918. u 1919. godinu.

Dana 15. januara 1919. godine u Berlinu su oficiri i vojnici kontrarevolucionarnih jedinica Rajhsvera ubili Rozu Luksemburg i Karla Libknehta.

Njene zadnje napisane riječi bile su "Vodstvo je zakazalo. Pa ipak, vodstvo može i mora ponovo biti iznjedreno iz masa, i od masa.

Mase su odlučujući element, one su kamen na kojem će biti izgrađena konačna pobjeda revolucije. Mase su bile na visini; one se razvile ovaj 'poraz' u jedan od povijesnih poraza koji su ponos i snaga internacionalnog socijalizma. I to je razlog zbog kojeg će buduća pobjeda procvjetati iz ovog 'poraza'.

'Red vlada u Berlinu!' Vi glupi lakeji! Vaš 'red' je izgrađen na pijesku. Sutra će se već revolucija 'dići uz buku' i objaviti uz fanfare, vašem teroru: Ja sam bila, ja jesam, ja ću biti!"