Upozorenje iz Australije, Velike Britanije, Tasmanije i SAD-a: ‘Nikada nismo vidjeli ovako nešto‘

Morski led koji okružuje Antarktiku mogao bi ove godine ponovo dostići rekordno nisku razinu, nastavljajući "šokantan" pad količine leda u Južnom okeanu.

Tokom 2023. godine, ledeni pokrivač oko Antarktike drastično se smanjivao tokom šest mjeseci. Tokom zime, količina leda bila je oko 1,6 miliona kvadratnih kilometara manja od dugoročnog prosjeka, što je područje otprilike veličine Britanije, Francuske, Njemačke i Španjolske zajedno.

Prema najnovijim podacima Australian Antarctic Program Partnership-a, situacija se ponovila i u 2024. godini. 7. septembra ove godine, količina zamrznutog okeana bila je manja nego na isti dan prošle godine.

Iako zimski rekord još uvijek nije završio, a stoga nije jasno hoće li količina morskog leda za sezonu biti manja nego prošle godine, naučnici naglašavaju da ovo može ukazivati na prelazak antarktičkog sistema u "novu fazu".

"Ono o čemu govorimo su dva nevjerovatna ekstremna događaja," rekao je dr. Will Hobbs, istraživač morskog leda na Univerzitetu Tasmanija. "Prošla godina je bila nevjerovatna i sada se ponavlja."

Hobbs ističe da toplije temperature Južnog okeana značajno utječu na morski led. "Zadnje dvije godine bile su najtoplije zabilježene za našu planetu, s globalnim temperaturama koje su više od 1,5°C iznad predindustrijskog nivoa tokom dužeg perioda. Ova globalna toplina sada se odražava na okeane oko Antarktike."

Prema najnovijim podacima, morski led u Južnom okeanu prekrivao je 17 miliona kvadratnih kilometara, što je manje od prethodnog minimuma od 17,1 milion kvadratnih kilometara zabilježenog prošle godine. Dugoročni prosjek za 7. septembar, na temelju satelitskih podataka, iznosi 18,4 miliona kvadratnih kilometara.

Zima na Antarktici obično počinje u martu i traje do oktobra. Dr. Phil Reid iz Australskog ureda za meteorologiju kaže da je još prerano donijeti konačne zaključke o tome je li zimski led dostigao maksimalnu godišnju razinu, ali je zapanjujuće što je nivo leda u nekoliko uzastopnih godina bio toliko ispod prosjeka.

Nedavne studije sugeriraju da niske razine morskog leda mogu doprineti povećanju kišnih događaja tokom ljeta i suhim zimskim danima u Australiji.

"Interakcije između okeana i atmosfere uzrokovane gubitkom antarktičkog morskog leda smatraju se odgovornima za ove promjene," rekao je Reid.

Hobbs dodaje da bi moglo proći nekoliko desetljeća prije nego što se antarktički morski led oporavi od prošlogodišnjeg pada, a do tada će dugoročni učinci globalnog zagrijavanja biti jasniji. "Sve je više dokaza da se prosječna količina morskog leda vjerovatno neće vratiti u prethodne okvire," rekao je.

Iako gubitak morskog leda ne utječe direktno na globalne razine mora, naučnici kažu da ima značajan neizravan utjecaj, posebno tokom ljeta. Ova promjena uklanja zaštitnu barijeru koja usporava gubitak ledenjačkog leda s kontinenta i igra ulogu u ubrzavanju zagrijavanja okeana jer tamne vode apsorbiraju više topline iz atmosfere.

Studije British Antarctic Survey-a otkrile su da je rekordni pad antarktičkog morskog leda krajem 2022. godine mogao dovesti do smrti hiljada mladunaca carskog pingvina. Također, studija objavljena u časopisu Nature prošle godine otkrila je da bi otopljena voda s ledenjaka Antarktike mogla dramatično usporiti preokretnu cirkulaciju Južnog okeana do 2050. godine ako se emisije stakleničkih plinova nastave na sadašnjoj razini. Cirkulacija, koja utječe na globalne vremenske obrasce, temperature okeana i razine hranjivih tvari, već je usporila za oko 30% od 1990-ih godina.