Nobelova nagrada za medicinu 2025: Otkriće koje mijenja liječenje autoimunih bolesti i raka

Nobelovu nagradu za medicinu za 2025. godinu dobili su Mary Brunkow i Fred Ramsdell iz Sjedinjenih Američkih Država te Shimon Sakaguchi iz Japana, za otkrića u oblasti periferne imunološke tolerancije, koja otvaraju mogućnost razvoja efikasnijih terapija za autoimune bolesti i rak, saopćeno je u ponedjeljak, 6. oktobra.

Odluka je objavljena na konferenciji za medije održanoj u Karolinska institutu u Švedskoj.

Brunkow, Ramsdell i Sakaguchi nagrađeni su za otkrića koja se odnose na mehanizam periferne imunološke tolerancije, procesa koji sprječava da imunološki sistem napadne vlastita tkiva organizma.

Imunološki sistem obično prepoznaje i uništava mikroorganizme pomoću T ćelija, ali neke T ćelije mogu pogrešno napadati proteine vlastitog tijela, što dovodi do autoimunih bolesti.

Kroz genetska istraživanja na miševima s autoimunim stanjima, naučnici su identifikovali gen Foxp3 kao ključan za funkciju regulatornih T ćelija koje potiskuju štetne imunološke reakcije.

Isti gen povezan je i s rijetkim imunološkim poremećajem kod ljudi poznatim kao IPEX sindrom.

Njihova otkrića omogućila su razvoj potencijalnih medicinskih terapija koje su trenutno u fazi kliničkih ispitivanja.

Zahvaljujući tim saznanjima, postoji nada za sprječavanje ozbiljnih komplikacija nakon transplantacije matičnih ćelija, razvoj efikasnijih tretmana za rak i pronalaženje lijekova za autoimune bolesti.

Prošle godine, Nobelovu nagradu za medicinu (2024.) dobili su Victor Ambros i Gary Ruvkun iz SAD-a za otkriće mikroRNK i njene uloge u posttranskripcijskoj regulaciji gena.

Do danas je dodijeljeno ukupno 115 Nobelovih nagrada za medicinu, a nijedan dobitnik nije je osvojio dva puta. Najmlađi laureat imao je 31 godinu, a najstariji 87 godina.