Eurosimbolika nije dovoljna za napredak Zapadnog Balkana

Blizu 500 nevladinih organizacija iz zemalja Zapadnog Balkana, osim Hrvatske, usvojilo je zajedničku Izjavu o potrebi jačanja angažmana same Evropske unije u procesu evropskih integracija BiH, Albanije, Crne Gore, Srbije, Makedonije i Kosova.

Stabilnost, rokovi, bezvizni režim i Kosovo

Izjavom, upućenom predsjedniku Vijeća EU, vladama država članica, predsjedniku Evropske komisije, te predsjedniku Evropskog parlamenta, nevladine organizacije, među ostalim, traže očuvanje značaja stabilnosti u regiji, rješavanje bilateralnih problema van procesa pridruživanja Evropskoj uniji i spremnost institucija EU na dijalog s civilnim društvom.

Pored toga, udružene nevladine organizacije smatraju da institucije EU trebaju učiniti sve kako bi sve zemlje imale status kandidata do kraja 2011., a pregovori s Makedonijom bi morali otpočeti do kraja 2010.

Dalji rad na liberalizaciji viznog režima također je na listi preporuka i zahtijeva, pri čemu je posebno naglašen nepovoljni status Kosova, čiji građani ne samo da ne mogu putovati bez viza u zemlje Schengena, nego nisu u mogućnosti uopšte putovati u BiH i Srbiju, jer ove dvije zemlje ne priznaju nezavisnost Kosova.

Simbolika nije dovoljna za napredak

Direktan povod Izjavi, koja je predstavljena na pres-konferenciji danas u Sarajevu jeste Samit Evropske unije i Zapadnog Balkana, koji će se održati sutra u glavnom gradu BiH.

Inicijatori su Izjave, kojoj je prethodio monitoring do sada ispunjenih obaveza zemalja u procesu Stabilizacije i pridruživanja, Fond Otvoreno društvo BiH, Kosova, Makedonije i Srbije, kao i Evropski pokreti iz Crne Gore i Albanije, te organizacija Vanjskopolitička inicijativa iz Sarajeva.

„Sutrašnji samit je simbolički vezan za deset godina od Zagrebačke deklaracije i Solunske agende, kojima je zacrtan evropski put Zapadnog balkana. Međutim, sama simbolika i otvorena opredijeljenost EU za Zapadni Balkan nisu dovoljni“, kaže Denisa Sarajlić-Maglić, iz Vanjskopolitičke inicijative.

Evropska unija ne može na isti način gledati sve zemlje Zapadnog Balkana, jer sve one nisu u istom položaju. Za pridruživanje EU neophodni su, smatra Sarajlić-Maglić, integrisano društvo i funkcionalna država, čega Bosni i Hercegovini nedostaje. „Stoga je potrebno da EU čini više kako bi BiH dostigla taj nivo integrisanosti i funkcionalnosti“, dodaje ona.

Dijalog EU sa civilnim društvom Z. Balkana

„Iako je uloga civilnog društva da bude korektiv vlasti i da ukazuje na negativne pojave, ja danas ipak želim istaći nekoliko pozitivnih stvari koje su naše zemlje uradile u proteklih deset godina. Uspostavljena je CEFTA, potpisano je mnogo bilateralnih sporazuma, ojačana je regionalna saradnja, i, u konačnici, većina zemalja je dobila bezvizni režim ili je blizu njega“, kaže Momčilo Radulović iz crnogorskog Evropskog pokreta.

Bitnu ulogu nevladinog sektora i civilnog društva u cijelom procesu naglašava i Miljenko Dereta iz beogradske organizacije „Građanske inicijative“. Međutim, neophodno je da sam Evropska unija, „zajedno s nevladinim organizacijama definiše način i obim monitoringa rada vlasti i pritiska na vlasti“, kaže Dereta.

Zapadni Balkan kao prioritet Evropske unije

Na konferenciji je posebno istaknut, pored problema Kosova, i problem Makedonije, odnosno njenog spora oko imena sa Grčkom. Upravo na tom primjeru ukazano je na neophodnost promjene stava Evropske unije o bilateralnim problemima.

„Bilateralna pitanja, što smo posebno istakli u izjavi, ne smiju biti predmetom pregovora i procesa pridruživanja, niti se smije putem njih uvoditi nove kriterije, pored već jasno propisanih“, kaže Fani Karanfilova Panovska iz makedonskog „Fonda Otvoreno društvo“.

Nevladine organizacije, potpisnice Izjave, uoči samita na kojem se očekuju visoki zvaničnici Evropske unije, država članica, kao i SAD-a, Rusije i Turske, traže, uprkos ekonomskoj krizi i otporu proširenju unutar EU „da podrška i pomoć za zemlje Z. Balkana u pripremama za članstvo u EU bude vodeći prioritet samoj EU, jer je to sastavni dio stabilne, prosperitetne i kooperativne budućnosti regije Zapadnog Balkana“.

Evropski parlament danas o prijedlogu rezolucije o BiH

kenan, radiosarajevo.ba