SOC i CURE: Silovanje definisati kao spolni odnos bez dobrovoljnog pristanka žrtve

Sarajevski otvoreni centar i Fondacija CURE uputili su saopštenje Tužilaštvu Kantona Sarajevo o navodima da je protiv taksiste koji se sumnjiči da je silovao ženu koja je koristila uslugu taksija, krivično djelo prekvalifikovano iz silovanja u "spolni odnos sa nemoćnom osobom".

Podsjećamo, 17. aprila 2021. punoljetna ženska osoba je prijavila silovanje.

Prema navodima iz medija, djevojka je pozvala taksi, a vozač ju je odvezao na vikendicu u Semizovcu gdje ju je tukao i silovao. Djevojka je slučaj prijavila MUP-u Kantona Sarajevo, a prema pisanju portala Radiosarajevo, imala je vidne povrede po tijelu.

Dana 20. aprila u medijima su izašli senzacionalistički navodi o obratu i prekvalifikaciji ovog krivičnog djela iz silovanja u spolni odnos sa nemoćnom osobom.

Ovakva zakonska rješenja , prema kojima se krivično djelo ne smatra silovanjem ukoliko počinitelj nije upotrijebio silu ili žrtva nije bila u mogućnosti da pruži otpor, i njihovo provođenje utiču na stepen prijavljivanja slučajeva seksualnog nasilja i silovanja, te povjerenje žena u institucije.

Ukoliko se silovanje prekvalificira u spolni odnos sa nemoćnom osobom, fokus odgovornosti se stavlja na žrtvu zbog stanja u kojem se nalazila, a ne na počionica. Osim toga, i sama trenutna zakonska definicija silovanja poručuje da samo osoba koja je u mogućnosti da pruži otpor i koja je pokušala da pruži otpor, može da doživi silovanje.

U suprotnom, radi se o drugim oblicima seksualnog iskorištavanja koji dalje produbljuju postojeće predrasudne stavove da odgovornost za ova krivična djela i ovu vrstu nasilja snosi sama žrtva.

Ovim putem su poručili Federalnom ministarstvu pravde da ovakvo normiranje silovanja i krivičnih djela seksualnog nasilja dovodi do stvaranje nejasnoća i pogrešnog tumačenja zakona, te bi, bez obzira na okolnosti, trebalo postojati jedno krivično djelo, silovanje, za koje će zakon predviđati različite kazne za isto krivično djelo u zavisnosti od načina njegovog izvršenja.

Naglasili su da je potrebno jasno definirati pristanak na spolni odnos i odsustvo istog; što preciznije definirati pojmove konkretnih oblika radnji seksualne prirode, koje se mogu izvršiti nad drugom osobom bez njenog slobodnog pristanka; kao i redefinirati sam koncept spolnog odnošaja sa nemoćnom osobom te ispitati opravdanost terminološkog razlikovanja krivičnog djela silovanja i drugih krivičnih djela seksualnog nasillja; uskladiti kriviničnopravnu regulaciju krivičnog djela silovanja s članom 36. Istanbulske konvencije.