Gaša Miladinović: Hippie pokret u Litvaniji

Foto: justgivemepeace.com

Moda i/ili otpor?

Tražeći na internetu bilo šta vezano za litvansku modu, naišla sam na nešto deseto – kako to obično biva s drugom Googleom. S obzirom da smo svi više-manje dobro upoznati sa hippie pokretom, njegovim društvenim značajem i specifičnim stilom djece cvijeća, bilo bi zanimljivo malo naučiti kako je jedan hippie pokret izgledao u sovjetskom društvu.

Od svih alternativnih pokreta u Litvaniji, hippie „otpor“ se često navodi kao bitan dio njihove historije. Nije isto halucinirati na Woodstocku, i kada te KGB uhvati, ošiša te i proglasi te ludim državnim neprijateljem. Pa ti budi hipik!

Tekst koji slijedi je (moj skraćeni) prijevod sinopsisa knjige zanimljivog naslova Hippie Pokret u Litvaniji: Moda i/ili Otpor?, autora Živilė Tamkutonytė.

(Nije sve ovo tako daleko od modne priče, ako proširimo perspektivu. Evo ovako: hipici u Litvaniji su nekada bili moderni. A sada je moderan retro.)

Hippie pokret za vrijeme sovjetske vladavine opskurna je tema. Pokret nastao na Zapadu (SAD i Velika Britanija) sredinom šezdesetih godina prošlog stoljeća, kao alternativni pokret mladih, dolazi i do Litvanije. Litvanski hippie pokret jedan je od najistaknutijih alternativnih pokreta mladih za vrijeme sovjetske vladavine.

Većina elemenata litvanskog hippie pokreta usvojena je sa Zapada (rock muzika, specifičan izgled, osnovni pogledi na svijet i društvo, itd.). S obzirom da su informacije koje su dospijevale u sovjetsku Litvaniju bile fragmentirane, hippie pokret je zahtijevao specifične lokalne elemente poput slenga ili originalnih hippie kreacija. Suštinske razlike između hippie pokreta u Litvanija i na Zapadu ogledale su se u sljedećem: Na zapadu, hippie pokret predstavljao je pobunu protiv materijalizma, mehaničkog postojanja i normi srednje klase. U socio-kulturnom kontekstu sovjetske Litvanije, hippie pokret predstavljao je pobunu protiv sovjetskog režima kroz osnovne kulturološke forme uključujući nekonvencionalni izgled (duga kosa, odjeća), rock muziku (povezujući je sa idejom o slobodi), i upotrebu droga.

Nabrojane kulturološke forme predstavljale su simboličku disocijaciju. Članovi litvanskog hippie pokreta imali su priliku da balansiraju između ruba egzistencije i pretpostavke idealne realnosti. Velika pažnja pridavala se esencijalnim simbolima hippie pokreta-dugoj kosi, peace simbolu i jeansu.

Ovi polisemantički simboli (ideja o slobodi, kao i preispitivanje prihvaćenih društvenih normi) bili su veoma rasprostranjeni.

Hippie pogled na svijet i njihov specifičan način života bio je čista suprotnost vrijednostima “novog sovjetskog čovjeka” (koji se brine za javni interes, politički je osviješten) koje je sovjetski režim promovisao. Pripadnici hippie pokreta bili su van kutije sovjetskog društva. Drugim riječima, pripadnici su pokušavali izbjeći sovjetsku realnost, i kroz hippie pokret pokazati svoj protest protiv postajanja bezimenog kolektivnog objekta i restrikcije lične slobode. Stepen njihove disocijacije varirao je: neki članovi su svoj protest izražavali puno slobodnije, dok su neki hipici bili manje ekstravagantni.

Relacija između hippie pokreta i sovjetskih vlasti predstavljala je veoma bolan i komplikovan problem. Kako hipici nisu zadovoljavali zahtjeve sovjetskih standarda ponašanja, vlasti su ih smatrale slijepim promotorima zapadnjačke kulture (pokret se smatrao opasnim izvorom nemoralnih ideja “buržujskog Zapada”). Stoga, hippie pokret je imao politički status.

Članovi hippie pokreta bili su pod moralnim i fizičkim pritiskom. KGB je igrao ključnu ulogu u “borbi” protiv hipika: hvatali su ih na ulici, šišali im kosu, edukacione institucije su organizovale posebne priredbe da bi cenzurisali “drugove koji su otišli krivim putem”. KGB je pratio i registrovao pripadnike hippie pokreta. Svi su imali dosje. Također, hipike su često zatvarali u mentalne institucije. Metode koje su korištene protiv hipika jasno prikazuju logiku sovjetskog režima: sve osobe čiji životni stil nije konformistički opasne su za društvo, te se smatra da je ta osoba mentalno hendikepirana ili je kriminalac.

Svaka opozicija sistemu bila je posmatrana politički. Imajući to u vidu, opozicija litvanskog hippie pokreta kroz kulturološke forme, neizbježno se razvila u političku opoziciju sovjetskom režimu.

Gasha, radiosarajevo.ba