Da se ne zaboravi i da se više nikad nikome ne ponovi Srebrenica

Omer Alić (rođen 1963,), Muhamed Alić (rođen 1978.), Fahrudin Ališević (rođen 1972.), Suvad Avdić (rođen 1962.), Hazim Beganović (rođen 1974.), Suad Begović (rođen 1974.), Kiram Bektić (rođen 1953.), Ramo Borić (rođen 1955.), Bajro Budović (rođen 1940.), Edin Burić (rođen 1977.), Salem Čakanović (rođen 1960.), Aziz Dautbašić (rođen 1964.), Nijazija Dudić (rođen 1973.), Remzija Dudić (rođena 1975.), Avdija Gušić (rođen 1953.), Šahin Halilović (rođen 1924.), Ahmet Hasanović (rođen 1932.), Nesib Hasanović (rođen 1957.), Hamdija Hasić (rođen 1964.), Sejad Husejnović (rođen 1975.), Vesid Ibrić (rođen 1979.), Šaban Ikanović (rođen 1960.), Hazret Kadrić (rođen 1972.), Nijaz Kadrić (rođen 1974.), Senad Malić (rođen 1975.), Feris Mehmedović (rođen 1978.), Safet Merdžić (rođen 1949.), Hajro Muhić (rođen 1943.), Nesad Mujčinović (rođen 1972.), Asim Mujić (rođen 1950.), Kadrija Musić (rođen 1973.), Salih Selimović (rođen 1955.), Hamed Smajić (rođen 1943.), Ahmo Smajić (rođen 1952.) i Rizo Sulejmanović (rođen 1965.).

Ovo su imena 35 žrtava koja će danas, 11. jula 2018, pronaći svoj posljednji smiraj u potočarskom mezarju.

Svi oni žrtve su genocida u Srebrenici, počinjenog u julu 1995, što se smatra najvećim zločinom u Evropi nakon Drugog svjetskog rata.

Sinoć su njihovi tabuti iznešeni na Musalu Memorijalnog centra u Potočarima, a rodbina i prijatelji opraštaju se od svojih najmilijih. U pauzama učenja odlomaka iz Kur'ana, u Potočarima i ovog 11. jula čuju se samo jecaji i bolni uzdasi onih koji su ostali živi, majki, sestara, braće...

U jednom od tabuta, onom koji nosi broj 17, nalazi se samo jedna kost. Pripadala je Muhamedu Aliću, dječaku koji je imao 17 godina kada su ga ubili. Bit će ukopan kraj oca.

No, nije Muhamed najmlađi koji će danas poći na posljednji počinak. Najmlađi je 16-godišnji Vesid Ibrić, a najstariji Šahin Halilović, rođen 1924. godine.

U Potočarima će danas biti ukopani i Remzija Dudić i njen suprug Nijazija. Pronađeni su prije dvije godine, u masovnoj grobnici “Rašića gaj” na području Vlasenice. Remzija je, kada je ubijena, bila u šestom mjesecu trudnoće i imala je 20 godina.

Presudom Međunarodnog suda pravde po tužbi Bosne i Hercegovine protiv tadašnje SR Jugoslavije, čiji je sukcesor Srbija, iz 2007. godine, utvrđeno je da je na teritoriji Srebrenice 1995. godine počinjen zločin genocida.

Početkom agresije i rata u Bosni i Hercegovini, 1992. godine, jedinice tadašnje JNA zajedno sa vojnim jedinicama iz tadašnje Jugoslavije, uz pomoć domaćih prosrpskih jedinica, koje su činile pristaše tadašnje Srpske demokratske stranke, zauzele su Srebrenicu. U to vrijeme, iz grada je protjerano oko 20 hiljada stanovnika – muslimana. Nedugo zatim, probosanske snage koje su se organizirale u pokret otpora, oslobodile su grad. Tokom naredne 1993. godine veći broj stanovnika protjeranih sa šireg područja Zvornika i Srebrenice našao je utočište u Srebrenici. No, sve vrijeme bili su izloženi ubijanju iz svih raspoloživih naoružanja i izgladnjivanju. Tako je bilo do juna 1995. kad su počeli napadi na ovu od Ujedinjenih naroda "zaštićenu zonu". To je bio uvod u masovna ubistva i genocid nad bošnjačkim stanovništvom koji će uslijediti tokom jula te godine.

Idejni tvorci srebreničkog genocida bili su Ratko Mladić i Radovan Karadžić, osuđeni ratni zločinci, a uz njih, na doživotne kazne zatvora, osuđeni su i bivši pripadnici Glavnog štaba Vojske Republike Srpske (VRS) Zdravko Tolimir i Ljubiša Beara, kao i nekadašnji oficir za bezbjednost Drinskog korpusa Vujadin Popović.

Nakon što je VRS 11. jula 1995. zauzela Srebrenicu, većina muškaraca koji su izdvojeni u Potočarima i uhvaćeni dok su pokušavali preći na teritoriju pod kontrolom Armije RBiH, držana je u Bratuncu jedan do tri dana prije nego što su odvedeni na druga mjesta zatočenja i pogubljenja.

Do sad, ukopano je 6.575 žrtava genocida. Porodice, oni koji su živi, tragaju još za hiljadu Srebreničana. Godine 2003. izgrađen je Memorijalni centar Srebrenica - Potočari. Prvih 600 identificiranih žrtava genocida je pokopano 31. marta te godine, dok je još 118 njih našlo svoj smiraj 11. jula iste godine. Od tada, svakog 11. jula, u Potočarima se organizira kolektivna dženaza ubijenim.