Titula za Raula i Morientesa

Piše: Ahmed Burić

Na kraju, pobijedili su Špan(jol)ci. Suvereno, i potpuno različito od onoga što su pokazali do finala. Je li nas, zapravo, nekonfliktni Brko iz Salamance, Vincente Del Bosque sve “prevario” usavršivši model “tiki-taka” u kojem je skoro svaki igrač zamjenjiv, a da ekipa i dalje savršeno funkcionira!?

Nogometna renesansa

Ova Furia je nogometna renesansa. Povijest kaže da takvih nije bilo puno. Skoro nikada se nije desilo da i klubovi i reprezentacija iz jedne zemlje tako haraju međunarodnom scenom. Fudbal nikad nije bio gledaniji i plaćeniji, i povijest se odvija pred očima milijardi ljudi.

Čudno je to kako se nekakav imaginarni visak umijeća loptanja nad planetom Zemljom u različitim epohama zaustavlja na raznim mjestima. U tridesetim godinama prošlog stoljeća vrtio se po Srednjoj Evropi, negdje između Češke , Mađarske i Austrije. Hronike toga vremena kažu da se umiralo se u ljepoti lopte pred nadolazeću katastrofu Drugog svjetskog rata. Ipak, najviše od svega je izvukla Italija kojoj se iz tog vremena pišu dvije titule svjetskog prvaka.

U hiljadu devetsto četrdesetim, dok su njemački tenkovi bljuvali vatru na ruskoj zimi, Veliki Duh lopte seli se na argentinsko sunce, gdje nastaje “La Maquina”. Oni koji su vidjeli taj napad River Plate - Munoz, Moreno, Labruna, Pedernera i Loustau - tvrde da takvo majstorstvo nikad nije dostignuto. Sve za svoje vrijeme, reklo bi se, ali četiri argentinske titule u deset godina i kasniju rasprodaju po Kolumbiji, Evropa nije mogla vidjeti.

Prvo pravo nogometno čudo nastalo na evropskom tlu je Mađarska laka konjica, ekipa koja je, valjda, imala sve, osim posljednjeg čina. U finalu Svjetskog prvenstva 1954. Izgubili su od Njemačke 2-3 (u grupnoj fazi Mađari su počistili te iste Nijemce sa 8-3!) i, praktično, nikada se više nisu podigli.

Kraljevi i prosjaci

Krajem pedesetih i u šezdesetim “harali” su madridski Real na klupskom i Brazil na reprezentativnom nivou. Tih godina su se, konačno, počeli vaditi veliki novci za igračko umijeće. Real je pokupovao velikane Argentince Di Stefana i Riala, Francuza Kopu, i Mađara Puskasa koji su rešetali evropske mreže i pet puta zaredom, od 1956. do 1960. bili evropski prvaci. Za to vrijeme, sve od 1958. do 1970. Brazil je uzeo tri Svjetska prvenstva, ostavivši samo 1966. Engleskoj da na se na domaćem terenu upiše među velikane.

Početkom sedamdesetih narasta još jedan fenomen: Ajax iz Amsterdama 1971. pod vodstvom Rinusa Michelsa pokorava Evropu. Još dvije titule Ajaxu zaredom donosi ta generacija koju je preuzeo Rumun Stefan Kovacs. Zvijezda te ekipe koja je proslavila novi model nazvan “Totalni fudbal” Johan Cruyff – važan lik za priču o Furiji, i kasnijem usponu španskog fudbala - odlazi u Barcelonu 1973. i priključuje se Michelsu. Kovacsa poziva Francuski fudbalski savez, da i njima napravi isto što i Holanđanima. Stari transilvanijski lisac im je poručio da nema čuda preko noći, će imati dobru reprezentaciju za 8 do 10 godina. Tako je i bilo, 1984. godine njegov zamjenik i nasljednik Michel Hidalgo osvaja prvu titulu za Francusku i upisuje i “pijevce” na listu velikana.

Ta, 1984. godina je važna i po tome jer se od aktivnog igranja oprostio Johan Cruyff i krenuo stazama svog velikog učitelja Rinusa Michelsa. Prvo je preuzeo Ajax, gdje je uz PSV stvorena generacija koja 1988. osvaja Evropsko prvenstvo, a onda ga poziva Barcelona, njegov bivši klub. Bila je to jedna od najlepršavijih ekipa svih vremena, s čudesnim Romariom, Stoičkovom, Laudrupom i Hagijem. Oni su uz pristojnu podršku Ronalda Koemana, Bakkera i Guardiole, osvojiti četiri titule prvaka Španije, Kup pobjednika kupova i Ligu prvaka.

Recept starog “tersa”

Sredinom i krajem devedesetih , ponovo će se na scenu vratiti Real, sa tri evropske titule. Kroz “Galacticose” i ostale inačice  je baš kao i u pedesetim prošla četa zvijezda legionara (Zidane, Beckham, Mc Mannaman, Mijatović, Šuker, Seedorf), i kraljevskoj ekipi se vratio sjaj.     

Ali, u španskoj reprezentaciji je nešto nedostajalo. Kao i uvijek, reklo bi se. Patili su se na velikim takmičenjima, izbacivali ekipe iz srednjeg razreda evropskog i svjetskog fudbala, ali bi na kraju posustali. Sve dok nije došao Luis Aragones, sujevjerni, konzervativni strateg, “ters”, koji je shvatio da ne treba izmišljati toplu vodu. Znao je da treba uzeti dušu  od Guardioline Barcelone (Xavi, Iniesta, Puyol, pa i Fabregas) koja se tri puta popela na vrh evrope, učvrstiti odbranu Realovim snagama (Casillas, Alonso, Ramos), a začiniti polušpicevima i napadačima koji su se dokazivali u Valenciji (Silva, Villa) ili Atleticu (Torres). Nakon što je u svojoj 70. Godini, poslije 44 godine dobio trofej Španiji, Aragones se povukao. Bilo je dosta, a njegov image desničara koji se tu i tamo prilično radikalno “osvrne” na tamnopute igrače nikako ne ide uz trenutačnu politiku FIFA i UEFA koje (previše) insistiraju na političkoj korektnosti.

U tom smislu Del Bosque je bio idealan tip da nastavi ono što se prije njega radilo. Nekonfliktni brko iz Salamance nije izmišljao toplu vodu, ostavio je srce ekipe u rukama Inieste i Xavija i dodao Silvu koji je proigrao kad je shvatio da je glumljenje Messija uzaludan posao. Pique, Arbeloa i Busqets su postali standardni za njegove vladavine, gospodski je sačekao da Fabregas odraste i napravio sistem koji izgleda tako da je svaki igrač zamjenljiv: u njemu dobro “rade” i Pedro, i Al Alba, i Jesus Navas i Mata. I Torres, naravno. I u budućnosti Negredo, ili Martinez.

Brko, kol’ko je sati

Tako je model tiki-taka, kojeg je jedan komentator tako nazvao jer ga je podsjećao na kucanje sata, jednom zamišljen kao igra na dva dodira uz stalno kretanje bez lopte osvojio svijet. Suština ove veličanstvene igre jeste da se protivnik nadmudri. Je li nas sve skupa Del Bosque koji se nagledao padova kao igrač prevario, krenuvši u ovo Evropsko kao da neće proći grupnu fazu, to nikada nećemo saznati. Špan(jol)ci su igrali sve bolje kako je takmičenje odmicalo, eksplodirali su u finalu, nanijevši Prandellijevoj Italiji, čudnoj kombinaciji junaka iz “Dvanaestorice žigosanih” i “Alan Forda”, najteži poraz koji je jedan finalist “zaradio” u finalu Evropskog.

Za povijest o kojoj će jednom pričati oni koji dolaze, baš kao što su sadašnje zvijezde kao mladi ljudi puni snova gledali one velikane koje smo gore pominjali. Da bi bio veliki, moraš se imati u koga ugledati. Ova ekipa je to svakako imala, ali u trenutku slavlja valja spomenuti jednoga koji nije imao sreće, ili selektori nisu imali sluha, da jednom od najvažnijih igrača iz te zemlje u posljednjih nekoliko decenija barem ukažu počast. Radi se, naravno, o Raulu Gonzalezu, najboljem strijelcu Reala u povijesti, napadaču kojeg, eto, nije zapala nijedna titula reprezentacije za koju je nastupio 102 puta i nije dočekao da mu se, barem, simbolički ukaže počast.

Jer, napadači Furie u prošlosti često su znali bili prgavi, incidentni, nepristojni, iako je među njima bilo fantastičnih igrača: Ruben Cano, Juanito, Santillana, samo su neki od njih. Kad su se okanili toga, Španci su postali veliki. A najveći simbol toga prelaska epoha bila su njih dvojica plemenitih napadača: Raul Gonzalez Blanco i Fernando Morientes Sanchez.

A u pobjedama nema ništa ljepše i ljudskije nego se sjetiti onih koje smatrate zaslužnim za svoj uspjeh.