ART OF SOUND: Joseph Haydn

U novom izdanju emisije Art of Sound slušamo velikog klasicističkog kompozitora koji je dao izniman doprinos umjetničkoj muzici.

Joseph Haydn (1732-1809) bio je austrijski kompozitor i majstor u prvome redu simfonija i gudačkih kvarteta, u čije je dotadašnje granice četverostavačne forme uveo značajne novine - proširio, produbio i organski povezao određene njene dijelove, maštovito se pozabavio temama, osvježio te forme u kontekstu njihove dramatike, ali i humora te burlesknih efekata i generalno načinio djela koja ogledaju autorovu optimističku narav i bliskost narodu. Njegov je rad u domenu ovih izraza činio i važnu tačku u njihovoj evoluciji.

No, osim simfonija i gudačkih kvarteta, Haydn je napisao i istaknute klavirske sonate, klavirska trija, koncert za violončelo i orkestar, te opere, solo pjesme, crkvene kompozicije i oratorije, među kojima su Stvaranje svijeta (Die Schöpfung, 1796-98) i Godišnja doba (Die Jahreszeiten, 1798-1801) njegova ujedno i posljednja velika vokalna djela. Poticaj za njihovo kreiranje Haydn je dobio u Londonu dok je slušao izvedbe Händelovih oratorija, a i sami tekstovi za ove kompozicije potiču iz Engleske. Lirski predložak za Stvaranje svijeta je sastavljen prema Miltonovoj poemi Paradise Lost, a Godišnja doba su usklađena sa spjevom The Seasons James Thomsona.

Oba djela karakterizira Haydnova golema ljubav prema čovjeku i prirodi, što se u trodijelom oratoriju Stvaranje svijeta odražava kroz sliku djela Stvoriteljeva, vedru i smirenu kontemplaciju veličanstvenih biblijskih prizora o postanku Zemlje, života na njoj i ljudi. Izvodilački aparat se sastoji od hora, orkestra i pet solista – Adama, Eve i tri arhanđela, Gabrijela, Urijela i Rafaela. Čitav je oratorij lirski i epski bogat, pun narativne opisnosti i himničkog zanosa. To je rad koji se u historiji umjetničke muzike smatra i Haydnovim remek djelom.

U večerašnjoj emisiji Art of Sound slušamo oratorij Stvaranje svijeta Joseph Haydna. Djelo izvodi City of Birmingham Symphony Orchestra i City of Birmingham Symphony Orchestra Chorus, uz soliste/icu Arleen Auger, Philip Langridgea i David Thomasa. Dirigent je Sir Simon Rattle.