ART OF SOUND: Jóhann Jóhannsson

Novo izdanje emisije Art of Sound predstavlja kompozitora  novijeg doba čija atmosferična orkestarska muzika je pronašla veliki broj poklonika u posljednjih nekoliko godina.

Jóhann Jóhannsson (1969) islandski je muzičar, kompozitor i producent, kojeg je BBC prozvao svojevrsnom ''muzičkom enigmom'', a njegov rad ''elegantnim, dojmljivim i mehankoličnim''. Osim što je izdao nekoliko vlastitih studijskih albuma, ovaj je umjetnik radio i muziku za teatar, dokumentarne i igrane filmove. Veoma svestran muzičar, Jóhannsson je suosnivač  i organizacije Kitchen Motors iz Rejkjavika, koja je ujedno i umjetnički kolektiv, izdavačka etiketa, mala institucija koja se bavi promocijama koncerata, izložbi, performansa, opera, produciranjem filmova, knjiga te radio programa koji su bazirani na ideji eksperimentiranja i potrage za novim umjetničkim formama.

Radovi Jóhannssona nerijetko imaju izvjesnu konceptualnu pozadinu, naročitu priču koja je njihova okosnica. Slučaj je to i sa posljednjim izdanjem ovog umjetnika, soundtracku za dokumentarni film danskog reditelja Max Kestnera koji je neka vrsta portreta glavnog grada Danske, Kopenhagena. Glavni protagonist filma je grad Kopenhagen, njegove ulice, zgrade, parkovi, cjelovita fizička struktura. Ljudi su ovdje samo u službi bića grada i osluškivanja njegova bila. Dreams in Copenhagen je film o ''mjestima o kojima sanjamo i zidovima na kojima upisujemo imena onih koje volimo, prije negoli bude prekasno.''

Jóhann Jóhannsson je načinio veoma posebnu muziku koja prati poetičnu viziju jednog grada.  Ta muzika ima i značajnu ulogu u filmu, i može se reći da je nešto poput onih ljudi čiji životi prožimaju Grad. Jóhannsson o svome radu sa Kestnerom kaže: ''Za mene je projekt bio poput eha nijemih 'gradskih simfonija' (nijemih filmova koji opisuju život grada kroz određene vizuelne impresije, op.a.), kao što je Ruttmanov Berlin: Die Sinfonie der Großstadt, Vigov A Propos De Nice, ili Man With a Movie Camera Vertova. Kestnerov film sa ovim filmovima dijeli želju da se uhvati duh, jedinstvenost i poezija grada kroz sakupljanje slika svakodnevnog života u tome gradu. Ton Kestnerova filma konstantno se mijenja od ovozemaljskog ka lirskom, od tehnokratskog žargona arhitekata do svakodnevnog ćaskanja prolaznika i gostiju u cafeima, od suhih činjeničnih popisa do poetskih meditacija. Pokušao sam sve to predstaviti u muzici i učiniti je poetskim glasom grada, tako da muzika sama postaje lik u filmu koji povezuje međusobno njegove mnoge različite nivoe.''

Ovo nije prvi put da Johannsson sarađuje sa nekim rediteljem, ili da njegova muzika ima određenu tematsku i konceptualnu pozadinu. Godine 2011 je on u saradnji sa filmašem Bill Morrisonom objavio izdanje The Miners Hymns, koje je na osnovu arhivskih video zapisa pratilo nesretnu sudbinu rudarske zajednice Durham na sjeveroistoku Engleske, socijalne, kulturne i političke aspekte te izumrle industrije. Album Fordlandia, iz 2008, sa druge strane, bila je kolekcija numera kroz koje se kao jedna od glavnih niti provlačila ideja utopije Henry Forda. Radi se o priči o plantaži gume koju je on načinio u Amazonu dvadesetih godina prošlog stoljeća i njegovim snovima da se napravi idealno američko naselje usred džungle, sa bijelim ogradama i servisima brze hrane. Projekat je propao jer se domorodačko stanovništvo pobunilo protiv nametnutih tuđinskih pravila i uslova. Ostaci te naseobine su i danas tamo, no šuma Amazona je polako ali sigurno potvrdila svoje vlasničko pravo nad tim ambijentom, i uzela Fordlandiu sebi.

U večerašnjem izdanju emisije Art of Sound slušamo Dreams in Copenhagen, zvučnu viziju Kopenhagena Jóhann Jóhannssona objavljenu 2012, a potom i kompoziciju ''Fordlandia'' sa istoimenog konceptualnog izdanja iz 2008 godine.