ART OF SOUND: Darius Milhaud

Nova emisija Art of Sound donosi rad jednog od istaknutih i važnih kompozitora muzike dvadesetog stoljeća.

Darius Milhaud (1892-1974) još je kao dijete počeo svirati violinu, da bi se već u ranoj mladosti posvetio kompoziciji. Od vremena studija u Parizu, gdje je upoznao i Arthur Honeggera, te imao privatne časove kod Vincent d'Indyja, kreće njegova umjetnička i životna avantura, o kojoj je opširno govorio Milhaud u svojoj autobiografiji, gdje ukazuje na mnoge svoje stavove i mišljenja glede muzike njegova doba. Milhaud je bio angažiran umjetnik, i njegova se aktivnost u struci očituje ne samo kroz veliki broj djela koja je komponovao, već i kroz djelovanje u znamenitoj ''Šestorci'', Le Six, grupi autora koju je Satie zvao još i Les nouveaux. Njih je okupio muzički pisac i kritičar Henri Collet, muzičare koji su se međusobno već znali, i nakon jedne od izvedbi njihovih radova napisao i članak ''Petorica Rusa i šestorica Francuza'', imajući na umu moćnu  rusku Petorku. O Šestorci, pak, Milhaud je pribilježio sljedeće: ''Potpuno proizvoljno on je izabrao šest imena - Auricovo, Dureyevo, Honeggerovo, Poulencovo, Tailleferrino i moje, i to jedino stoga što smo se poznavali, bili dobri drugovi, i što su se naša djela pojavljivala na istim programima. Ali on se nije nimalo brinuo za razliku u našim temperamentima i našoj naravi! Auric i Poulenc su slijedili ideje Cocteaua, Honegger njemački Romantizam, a ja mediteransku liriku! ...no uzaludno je bilo opirati se: Colletov je članak tako u svijetu odjeknuo, da je skupina Šestorice bila utemeljena, a ja sam, htio ili ne, postao njenim članom.'' Uprkos ovome, naziv ove grupe od šest francuskih kompozitora je ostao, kao vrijedna oznaka jednog značajnog perioda u tadašnjoj umjetničkoj muzici, a Milhaud, kao jedan od njenih pojedinaca i individualaca, nastavio je slijediti svoj lirski mediteranski senzibilitet, u skupini i izvan nje.

Možda zahvaljujući svom provansalskom porijeklu, Milhaud je silno volio prirodu i folklor, pa u njegovoj se muzici naslućuju elementi lokalne tradicije ne samo Francuske, već i primjerice egzotičnog Brazila. Naime, kompozitor je zahvaljujući jednome angažmanu boravio u Latinskoj Americi, i konkretno Brazilu, od 1917 do 1919 godine, gdje je upoznao tamošnje tradicijske zvuke, te ih vješto kasnije primijenio i u svojim djelima. Jedno od njih je i Saudades do Brasil (1920), Op.67, suita za klavir od dvanaest plesova od kojih je svaki oslovljen imenom jednog od dijelova Rio de Janeira. Ovaj je rad specifičan po tome što je Milhaud u njemu koristio politonalitetnost, pri čemu se dvije dionice kreću u međusobno različitim tonalitetima, kreirajući tako od mnogih disonantnih sklopova osoben ugođaj. Ipak, ovakav autorov postupak stoji nasuprot njegovoj sposobnosti kreiranja i lijepih melodijskih linija, što je takođe moguće uočiti u raznolikim djelima iz Milhaudova značajnog opusa. On je komponovao sa velikom lakoćom, i to kamernu i instrumentalnu, te orkestralnu muziku, vokalna i horska djela, balete i opere, muziku za film i za djecu.

U ovoj emisiji Art of Sound slušamo neka od djela Darius Milhauda: muziku za balet La création du monde, Op. 81a (1922-23), te inspirirane melodikom i ritmovima Brazila takodje balet Le boeuf sur le toit, Op.58, iz 1920 godine, i suitu Saudades do Brasil, ovaj put u izvođenju Orchestre National de France i pod dirigentskim vodstvom Leonard Bernsteina.