50MINUTA: Buika, La Yegros

Nova emisija 50minuta još jednom donosi nova izdanja, i to ovoga puta neka od onih što izviru iz lokalnih tradicijskih melodija i ritmova.

U prvome dijelu emisije slušamo interpretatoricu i autoricu čiji su izvođački izvori i uzori u temperamentnom flamencu, uz koji je ona odrastala i koji je danas integralni dio njenog vokalnog stila.

María Concepción Balboa Buika, ili jednostavno Buika, rođena je i odrasla u Palma de Mallorci, u jednoj četvrti naseljenoj romskim svijetom, koji se uvijek čini kao genetski predodređen za muziku, i posebno flamenco. Buika je bila jedina osoba afričkog porijekla u svome kraju, jer su njeni roditelji tu stigli iz Ekvatorijalne Gvineje, ali i neko ko se izvrsno uklopio u lokalni melos, među španjolske Rome koji su je naučili tradicijskom ''cante'', pjevanom flamencu. Pokazat će se da Buika ima posebnog dara za umjetnost, za pjevanje koliko i pjesmu, u nekom trenutku svoga života počevši pisati i muziku i stihove. Kritika je uz njen vokal stavila epitet ''slomljene senzualnosti'', kojom ona izvodi svoju ''emocijom nabijenu liriku'', kombinirajući u muzičkim aranžmanima razne izraze – flamenco, rumbu, soul i jazz, te španjolsku coplu, formu popularne andaluzijske pjesme.

Iako je Buika u muzičku industriju zakoračila već devedesetih godina prošloga stoljeća, kada je počela komponovati ali i pjevati, od kasina Las Vegasa do uradaka nekih španjolskih house producenata, prvo zvanično solo izdanje je objavila tek 2001., i to pod naslovom Mestizuo, gdje se sa svojim energičnim glasom predstavila samo uz klavirsku pratnju. Uslijedio je album Buika, 2005., koji je ovu umjetnicu otkrio globalnoj publici i naznačio njenu sklonost ka stilskim igrarijama, jer je vezao tradicijsku španjolsku muziku sa jazzom, funkom i elektronikom. Naredne godine je Buika objavila izdanje Mi niña Lola, sa pojedinim copla pjesmama i flamenco ritmovima, a 2008. album Niña de Fuego, koji je uz cople donio i neke meksičke balade. Nakon albuma sa poznatim kubanskim pijanistom i bandleaderom Chucho Valdésom, El ultimo Trago (2009), Buika se vraća publici sa novim studijskim izdanjem, La Noche Mas Larga, na kojem se nalazi pet autorskih kompozicija umjetnice, obrade par klasika, i jedna zanimljiva saradnja, sa glasovitim američkim jazz gitaristom Pat Methenyjem. Već ova kolaboracija ukazuje na zvučni sadržaj izdanja, načinjen od jazz improvizacija i harmonija nad ritmičkim obrascima španjolske muzičke tradicije, sa senzualnim glasom Conche Buike, koji ogleda senzibilnu dušu u jednoj snažnoj ženi.

Drugi dio emisije predstavlja još jednu interesantnu i živopisnu damu, ali nešto drugačijeg karaktera. ''Ženstvena, radosna i tropska. Revolucija uz koju se može zaplesati.'' Tako je muzička kritika opisala izvrsnu Marianu Yegros, odlučni ali šarmantni glas fuzije južnoameričkog folklora sa muzičkim sredstvima modernog doba.

Mariana Yegros uz autorsku i producentsku potporu svoga supruga predstavlja se kao La Yegros i donosi hipnotično privlačnu zvučnu predstavu argentinsko-brazilskog chamaméa i karipsko-kolumbijske cumbie, tradicijskih izraza rođenih kroz ljudske migracije i kolonizacije, u susretima Afrike, Južne Amerike i Evrope. Mariana je odrastala slušajući chamamé uz svoga oca, koji je svugdje nosio sa sobom radio. Premda je sama kasnije prošla klasičnu muzičku naobrazbu na konzervatoriju, uz nju se zadržao folklor egzotičnog tropskog podneblja argentinske sjeveroistočne provincije Misiones, uz granicu sa Brazilom, odakle su porijeklom njeni roditelji. Sa druge strane, La Yegros je urbano čedo kosmopolitskog Buenos Airesa, ali sa srcem u tradiciji svoje zemlje, kao uzoran primjer one krilatice ''misli lokalno, djeluj globalno''.

Nu-cumbia scena Buenos Airesa, kojom dominiraju muški izvođači, osvježena je sada sa jednim energičnim ženskim glasom, ''oštrim, divljim i iskonskim'', kako ga je nazvao Marianin suprug, argentinski producent Gaby Kerpel, ili King Coya. Za etiketu ZZK Records iz Buenos Airesa, koja već neko vrijeme prati lokalnu muzičku i klupsku scenu, u mjesecu junu je objavljen debi album La Yegros, Viene de Mi, nakon velikog uspjeha njegova istoimenog prvog singla. Ovo je izdanje koje poziva na pokret, na akciju kroz radost plesa. Viene de Mi naprosto osvaja svojom ljubavlju prema tradiciji, u prirodnom ritmu čovjeka i sa svježinom onih divljih tropskih argentinskih šuma.