Međunarodni dan studenata

Slavni šezdesetosmaški zahtjev (Foto: AP)

Danas se diljem svijeta obilježava Međunarodni dan studenata. Ovaj nezvanični praznik datira iz 1939. godine, kada su Hitlerovi nacisti u Pragu nakon demonstracija ubili studenta Jana Opletala. Pored Opletala, neposredno nakon toga nacisti su strijeljali još devet studenata, a blizu 1200 studenata je poslano u koncentracione logore.


Pogreb Jana Opletala (Foto: praha.eu)

Pedeset godina poslije, češki studenti su opet ustali protiv totalitarizma i otpočeli Plišanu revoluciju, kojom je počelo rušenje komunizma u Čehoslovačkoj, a slijedom toga i rušenje komunizma u cijelom Istočnom bloku.

Dvadeset godina Plišane revolucije

Shodno svom „ishodištu“ Međunarodni dan studenata slavi slobodu studentske kulture, studentski aktivizam i otpor svakom vidu totalitarizma i fašizma. Posebice u Evropi, studenti su u drugoj polovini 20. vijeka predstavljali bitan društveni faktor i utjecali su svojim aktivizmom i protestima na promjene u društvu i svijetu.

Evropski studenti, posebice oni u Austriji, koji već nekoliko sedmica blokiraju univerzitete u Linzu, Grazu i Beču, protestima protiv komercijalizacije visokog obrazovanja daju jedan novi vid studentskom aktivizmu u trećem mileniju. Pored austrijskih studenata, ovih dana protestuju i italijanski, njemački, francuski i španski studenti. Hrvatski studenti također su uključeni u savremene tokove evropskog studentskog aktivizma. Iako su tehnički prekinuli blokadu univerziteta, i dalje ne odustaju od svojih zahtjeva za besplatno obrazovanju i dekomercijalizaciju obrazovanja u kapitalističkom sistemu.

U susjednoj Srbiji je 17. Novembar zvanično proglašen Danom studenata i studentkinja i uglavnom se obilježava protokolarnim zvaničnim proslavama na prijemima u univerzitetima, gdje ipak glavnu riječ vode profesori, dekani i rektori, pri čemu je izgubljena suština ovog dana kao nezvaničnog i neovisnog praznika.

Bosanskohercegovački studenti, očito je, ne obilježavaju ovaj dan ni u kojem pogledu. Pragmatični, lijeni i odani upitnim akademskim autoritetima, bosanskohercegovački studenti saučesnici su opšteg beznađa i besperspektivnosti kojima etnonacionalističke elite poklapaju i zatvaraju Bosnu i Hercegovinu. Pomena vrijedni u ovom kontekstu jesu tek tuzlanski studenti, koji svako malo protestuju kako protiv vlasti i univerziteta, tako i protiv korumpiranih i jalovih zvaničnih studentskih organizacija.

Kenan Efendić: Smrt bosanskog studenta
Studenti Tuzle jedni za druge

kenan, radiosarajevo.ba