9. maj, Dan pobjede nad fašizmom

Na današnji dan, 9. maja 1945. godine, Njemačka je potpisala kapitulaciju u Drugom svjetskom ratu, u kojem su živote izgubili milioni ljudi. Rat je zvanično završen tek nekoliko mjeseci kasnije, kapitulacijom Japana, ali se današnji dan u Evropi obilježava kao Dan pobjede nad fašizmom.

Tog 9. maja 1945. sovjetski maršal Georgij Žukov ratifikovao je ispred Saveznika sporazum o njemačkoj kapitulaciji, koji je dan ranije u ime Trećeg rajha potpisao njemački generalfeldmaršal Wilhelm Keitel.

Priča kaže da je tog dana, kad je prestalo najveće krvoproliće u historiji ljudskog roda, krvoproliće koje je pokrenula fašistička ideologija, Evropa s ponosom uzviknula Nikad više!

Na moskovskom Crvenom trgu danas će se održati tradicionalna vojna parada u kojoj će učestvovati 11.000 vojnika i oficira: pješadija, oklopna vozila, avioni i helikopteri ruskih snaga tradicionalno će proslaviti Dan pobjede nad fašizmom.

Jedan od najznačajnijih datuma u Evropi, 9. maj se obilježava i kao Dan Evrope, budući da označava prelomni trenutak u kojem je definisan budući izgled Evrope. Pet godina nakon njemačke kapitulacije, 9. maja 1950. godine, Robert Schuman, tadašnji ministar vanjskih poslova Francuske, predstavio je svoj prijedlog formiranja Evropske zajednice za ugalj i čelik. Ovaj prijedlog, poznatiji kao Schumanova deklaracija, smatra se početkom formiranja današnje Evropske unije.

Ovaj datum se kao Dan Evrope, datum koji Evropa proslavlja jedinstvo i mir, obilježava od 1985. godine.

Borba protiv fašizma, svakog dana

U Bosni i Hercegovini, zemlji koja je decenijama nakon završetka Drugog svjetskog rata osjetila povratak fašizma na velika vrata, ovaj se datum tradicionalno obilježava polaganjem cvijeća na spomenike borcima Narodnooslobodilačkog rata. Istovremeno, u Sarajevu se obilježava i dan sjećanja na djecu ubijenu u Sarajevu za vrijeme opsade od 1992. do 1995. godine. Dan pobjede nad fašizmom okupljanjem ispred BBI-ja u 11 sati obilježit će i aktivisti i aktivistkinje Antifašističke akcije Sarajeva, a performansi na Makljenu, Partizanskom groblju i Vracama ukazat će na nužnost bolje zaštite spomen-obilježjima Drugog svjetskog rata.

Ovaj datum, na kraju i važnije od svega, treba služiti kao podsjetnik da fašizam u Evropi i cijelom svijetu nikad nije istinski poražen i da se protiv njega treba boriti danas, i svakog drugog dana, jer su antifašizam, ravnopravnost i poštovanje među ljudima bez obzira nareligiju, boju kože, naciju, spol, rod, seksualnu orijentaciju civilizacijska tekovina koju moramo njegovati.