In memoriam: Oskar Danon

Jedna od posljednjih fotografija Oskara Danona, Foto: Marko Iličić, Slobodna Bosna

Jedan od najvećih dirigenata i kompozitora bivše Jugoslavije, Oskar Danon preminuo je u jutarnjim satima 18. decembra.

Oskar Danon je Sarajlija, učestvovao je u formiranju Collegium Artisticuma, učesnik je NOB-a i autor brojnih poznatih kompozicija inspirisanih Narodno-oslobodilačkom borbom.

Oskar Danon rođen je 7. februara 1913. godine u Sarajevu, u tadašnjoj Austrougarskoj. Bio je najveći jugoslovenski dirigent i kompozitor jevrejskog porijekla. Diplomirao je dirigovanje i kompoziciju na Praškom državnom konzervatorijumu i doktorirao filozofiju na Karlovom univerzitetu u Pragu. Bio je u partizanima te prvi direktor Opere i Baleta Narodnog pozorišta u Beogradu nakon Drugog svjetskog rata, a zatim njihov umjetnički direktor i stalni gost dirigent. Također je bio i šef dirigent Ljubljanske filharmonije i Simfonijskog orkestra Radio Zagreba i redovni profesor Muzičke akademije u Beogradu.

Sa ansamblom Beogradske opere imao je veoma uspješne nastupe u Parizu, Beču, Edinburgu, Firenci, Veneciji, Visbadenu, Rimu, Berlinu… Na tim gostovanjima je sreo i upoznao mnoge velike umjetnike, a s nekima od njih kasnije je i sarađivao. Kao gost dirigent nastupao je u više navrata u vodećim operskim kućama i koncertnim dvoranama Evrope, Sjeverne Amerike, Sovjetskog Saveza i Japana.

Učestvovao je u antiratnim protestima u Sarajevu kada je na okupljene protestante otvorena snajperska vatra. U Sarajevu se, tada, sasvim slučajno nalazio. Uspio je da napusti Sarajevo posljednjim letom iz Sarajeva za Beograd. Od 1992. godine živio je u Baškoj, na ostrvu Krk u Hrvatskoj. Ostao je veliki protivnik nacionalista i, po sopstvenom priznanju, ostao je jugonostalgičar. Prema njegovim sjećanjima, koje je zabilježila Svjetlana Hribar, 2005. godine objavljena je biografska knjiga Ritmovi nemira.

Dobitnik je brojnih priznanja i nagrada, među kojima su Oktobarska nagrada Grada Beograda, Nagrada AVNOJ-a (1970.) i Nagrada Vatroslav Lisinski, a u septembru 2008. je izabran za člana ANU BiH.

Danon na Messu

Prije dva mjeseca, Danonu je dodijeljena nagrada "Zlatni lovorov vijenac" Festivala Mess. Ova nagrada je Danonu dodijeljena na osnovu njegovih višedecenijskih zasluga za razvoj pozorišne i ostalih umjetnosti. On je, naime, 1939 godine bio jedan od umjetnika koji su osnovali umjetničku grupu Collegium Artisticum, koja je djelovala kroz više umjetničkih medija. Između ostalog, ova je grupa utjecala na kasniji nastanak Kamernog teatra 55, koji je uskoro iznjedrio i teatarski festival Mess.

Prilikom otvaranja Festivala, Danon se publici u Narodnom poyorištu u Sarajevu obratio putem video poruke. Tada je rekao da je MESS posvećen prije svega mladim ljudima, na kojima ostaje budućnost svijeta i umjetnosti, te pozvao na borbu protiv mržnje i nacionalnih ključeva.

Vezano: Mess povodom smrti Oskara Danona

radiosarajevo.ba