'Europa danes' ispraćena ovacijama

Predstava Harisa Pašovića na tekst Miroslava Krleže 'Evropa Danas' (Evropa danes) premijerno je izvedena u Slovenskom narodnom gledališču u Mariboru.

Prepuna dvorana je dvadesetominutnim ovacijama pozdravila učesnike u predstavi - glumca Mikija Manojlovića, plesača Edwarda Cluga, te grupu Laibach koja je u predstavi izvodila svoju muziku uživo.

"Vjerovali smo da je predstava dobra, ali nisam mogao pretpostaviti da će naići na takvo oduševljenje. Čini mi se da smo rekli nešto što je publika u Mariboru željela da čuje, što su do sada vjerovatno naslućivali u sebi, ali nije do sada bilo izrečeno", rekao je redatelj Haris Pašović za RadioSarajevo nakon premijere. .

Naklon nakon prerdstave

Tekst koji je Krleža napisao 1935.,  u današnje vrijeme doima nevjerovatno aktuelan. Najveće istine Evrope izrečene su pod vješalima; Evropa u kojoj živimo je fantastična i nevjerovatna država, puna zlatarskih radnji, raskoša i prosjaka, pisao je tada ovaj književnik.

Teze po kojima Evropa jede svoju djecu, ubija milione svojih žitelja hraneći "nevidljive fantome", na sceni su opredmećene vrhunskim plesom, glumom i muzikom. Manojlović, kojem je pripala uloga interpretatora Krležinog eseja, čini to autoritativno, uz neophodan intelektualni odmak, koji nam omogućava da tekst ne iščitavamo pamfletski.

Plesač i koreograf Edward Clug utjelotvoruje Evropu u svim njenim pobjedama i slabostima, onu Evropu koja, obećavajući "krov nad glavom i puna crijeva",  svoje bližnje uništava na bojišnicama.  Clugove plesne improvizacije prikazuju nam različite metafore takve Evrope - od romantičnog dueta sa balerinom u bijeloj haljinici i vojničkim čizmama, scene u frižideru kao simbolu blagostanja, pa sve do arhetipskog uprizorenja Evrope kao kurve.

Laibachove himne koje su objavljene na albumu Volk (Anthems) doimaju se kao prirodan slijed Krležinih misli. Tipična Laibachovska vivisekcija državnih ideologija u ovoj predstavi dolazi do punog izražaja. Zvuče  odlično kao na dobrom koncertu i pravo je zadovoljstvo slušati ih u kontekstu jedne pozorišne produkcije.

Uloge: Miki Manojlović, Edward Clug; Muzika: Laibach; Dramaturginja: Dubravka Vrgoč: Video oblikovanje: Sašo Podgoršek; Autor plakata: Enes Huseinćehajić; Izvršni producent: Ismar Hadžiabdagić, East West Centar; Režija: Haris Pašović.

Savršen spoj Krležinog eseja, Manojlovićeve glume, izvrsnih Clugovih plesnih improvizacija i Laibachovske muzičke estetike – osnova je na kojoj se bazira predstava Evropa danas. 

Toliko jednostavno - a trebalo se samo sjetiti i složiti sve to u cjelinu. „No za to je potrebno imati hrabrost, talenat i sposobnost“ – napisao je Krleža 1935. godine u dotičnom eseju. Ljubiti bližnjeg svog i vjerovati u poslanstvo dobrote, ma koliko se bezazlenim činilo - ono je što nam poručuju akteri Evrope danas.  

Poslušajte intervju koji smo, nekoliko dana prije premijere, uradili sa rediteljem predstave:

Haris Pašović o predstavi 'Evropa danes'