Biserko o "srpskom svetu": Bošnjaci ponovo prolaze kroz traumu devedesetih

Beograd smatra da su međunarodne okolnosti stvorile historijsku šansu za realizaciju projekta ,,srpski svet“. Ne čudi zato što skoro svakodnevno najbliži saradnici poput Aleksandra Vulina izjavljuju da je ujedinjenje počelo i nezaustavljivo je. I ne samo on, veliki dio akademske zajednice takođe smatra da je došlo vrijeme, ocjenjuje za crnogorsku Pobjedu Sonja Biserko, predsjednica Helsinškog odbora u Srbiji.

U odgovoru na pitanje šta Srbija poručuje regionu kada je u jeku najveće krize u BiH na obilježavanje Dana RS, koji je dva puta proglašen neustavnim – poslala premijerku i ministre, Biserko kaže da zapadna diplomatska ofanziva već daje neke rezultate.

"Ona je fokusirana prije svega na korupciju što obuhvata veliki dio političkih elita i kriminalni milje. S obzirom na to da je politika u našem regionu isprepletena sa kriminalom čistka koja predstoji stvoriće preduslove za nove aktere. Američke sankcije i najava evropskih očigledno su dovele do toga da Vučić reaguje. On je naredio da se RS vrati u državne institucije koje je napustila.

Trending

Sesija Kruga 99: "Odnosi Bosne i Hercegovine s Crnom Gorom bili veoma dobri posljednjih decenija"

On je svjestan da bi izolacija RS dovela do njenog bankrota jer je ionako ekonomska situacija u RS katastrofalna. Nije čudo što Vučić izjavljuje da je protiv sankcija Dodika. Zašto? Zato jer bi takva RS dodatno pala na teret Srbije. A i sama Srbija ima ozbiljne probleme. Nadam se da će to istvoremeno biti i kraj Milorada Dodika, a i mnogih drugih", kaže Biserko.

Državni projekat

U Beogradu nije bilo kritičkih reakcija na odlazak državnih funkcionera u Banjaluku na proslavu kojoj su prisustvovali i osuđeni ratni zločinci, pa se postavlja pitanje da li je posredi nezainteresovanost ili strah od režima.

,,Srpski svet“ nije personalno pitanje Dodika ili Vučića. Radi se o državnom projektu koji ima različite izvođače u različitim fazama. Aktuelna vlast je radikalizovala svoje aktivnosti u regionu prije svega prema Bosni i Crnoj Gori jer smatra da je povoljan trenutak. Mislim da u svojim procenama polaze od činjenice da je Zapad u opadanju, posebno SAD, da gubi svoju dominantnu ulogu, a da EU nikada nije ni bila relevantna za ono što se dešava u regionu.

Biserko navodi činjenicu da je Aleksandar Vučić veoma vješto manipulisao i da je u okviru datih mogućnosti uspio da zavara EU koja mu je sve tolerisala, pa i rehabilitaciju ratnih zločinaca koji su postali redovni inventar našeg javnog i medijskog prostora.

"Oni učestvuju, ne samo na proslavama poput one u Banjaluci, nego svakodnevno vrše reviziju onoga što se desilo devedesetih sa aurom autentičnih svjedoka. Dakle, svi zločinci su normalizovani a druga strana tj. ona koja je bila protv srpskog radikalnog nacionalizma i ratne politike je kriminalizovana. Kriminalizovan je i 5. oktobar i sve što je slijedilo nakon toga. U toku je potpuna ,,šešeljizacija“ koja je banalizovala cio javni prostor, rasturila društvo, ukinula dijalog na svim nivoima", kaže Biserko.

Toksičan diskurs

Već duže vremena vlast u Srbiji preko svojih glasnogovornika, poput historičara Aleksandara Rakovića, sve otvorenije zagovara stvaranje ,,srpskog sveta“ precizirajući da će se on ostvariti kada se RS i Crna Gora pripoje Srbiji. Na pitanje da li je to najava da će se dosadašnji verbalni sukob Srbije sa susjedima prerasti u oružani, Biserko odgovara da toksičnost diskursa u Srbiji i RS podsjeća na predratni kada se uveliko pripremalo društvo za ono što će uslijediti.

"Izgleda kao da se priprema sukob. Međutim, ipak je međunarodna javnost reagovala na radikalizaciju u RS jer je Dodik ovaj put prešao crvenu liniju", kaže Biserko i objašnjava da su u Evropi i SAD upriličene mnoge javne rasprave koje pozivaju SAD, NATO i EU da zaustave eskalaciju u BiH koja prijeti da preraste u novi oružani sukob.

Zanimljivo je ko sada iz EU podržava takvu Vučićevu politiku i do koje granice će zapadne države tolerisati prijetnje i ispade koje ratni huškači i osuđeni zločinci upućuju regionu - sa televizija koje imaju nacionalne frekvencije u Srbiji - odnosno do kojeg momenta je prekrajanje istorije od strane Srbije trpeljivo za Zapad.

Složena situacija

Za Biserko je situacija mnogo složenija nego što izgleda jer i unutar EU ima onih koji podržavaju Milorada Dodika, prije svega Mađarska, ali i Poljska nije daleko od takvog stava.

"Unutar zapadnog dijela EU postoje veoma jaki centri (desničarski pokreti) koji su stali iza ,,srpske stvari“. Radi se o kulturnom rasizmu koji polazi od toga da su muslimani remetilačka snaga za Evropu, koja uništava hrišćanske vrijednosti.

Cijeli svijet je u svojevrsnoj tranziciji, međunarodni poredak koji je bio na sceni od 1945. je pri kraju i u toku je prestrojavanje koje će konceptualizovati svijet shodno aktuelnom odnosu snaga i novim izazovima koji su brojni", zaključuje Biserko.

BiH je evropski problem

"Građani BiH, posebno Bošnjaci ponovo prolaze kroz traumu devedesetih. NATO, SAD i EU neće dozvoliti da se Balkan vrati na devedesete, jer to direktno zadire i u njihovu bezbjednost. Uostalom Balkan jeste interesna sfera Zapada o čemu govore i činjenice.

Većina zemalja je već u NATO. Problem je Srbija i RS koje je zarobila Rusija i drži ih kao taoce dok se ne dogovori za svoju interesnu sferu u najbližem susedstvu. Dakle, pregovori koji su u toku u Briselu (NATO i Rusija) u Ženevi (Rusija i SAD) i u Beču (Savet OEBS) pokazaće u kom pravcu ide Evropa a time i Balkan. BiH kao centralna tačka je prije svega i ogledalo Evrope, dakle i evropski problem, ne samo bosanski ili regionalni", rekla je Biserko.