Naučnici izazvali minijaturni veliki prasak

Veliki sudarač čestica Hadron (LHC) uspješno je izazvao "minijaturni veliki prasak" u okviru eksperimenta koji je sproveden u velikom postrojenju na francusko-švicarskoj granici, saopštili su danas naučnici, prenose agencije.

Eksperiment je obavljen juče, kada je izvršen kontrolisani sudar jona olova, umjesto protona. Tom prilikom postignuta je temperatura milion puta veća od one koja vlada u središtu Sunca, prenosi BBC.

http://www.youtube.com/watch?v=F3RdNtuacJs

LHC je najveća eksperimentalna mašina u istoriji, smještena u kružnom tunelu dužine 27 kilometara nedaleko od Ženeve. Projektom rukovodi Evropska organizacija za nuklearna istraživanja (CERN). Njeni naučnici obavljaju sudare protona u namjeri da otkriju misterije nastanka svemira.

Prilikom sudara protona nastaju Higs-Bosonove čestice, koje predstavljaju naznaku novih fizičkih zakona, poput takozvane supersimetrije.

U naredne četiri sedmice, naučnici će analizirati podatke dobijene poslije sudara jona olova. Oni se nadaju da će steći nova saznanja o plazmi od koje je svemir bio sačinjen u milionitim dijelu sekunde poslije velikog praska prije 13,7 milijardi godina.

Naučnik David Evans sa Univerziteta u Birminghamu, jedan od učesnika eksperimenta, kaže da su jučerašim sudarima postignute najviša temperatura i gustina ikada ostvarene u nekom eksperimentu. "Oduševljeni smo ovim dostignućem. Proces se odigrao u bezbjednom i kontrolisanom okruženju, a rezultovao je stvaranjem nevjerovatno vrelih i gustih subatomskih vatrenih lopti, sa temperaturom od preko deset triliona stepeni, što je milion puta toplije od središta Sunca", rekao je Evans. On je dodao da se na ovim temperaturama protoni i neutroni, koji čine jezgro atoma, tope i stvaraju gustu masu poznatu pod imenom kvark-guon plazma.

Kvarkovi u gluoni su subatomske čestice koje čine osnovne gradivne jednice materije. Vjeruje se da je ovakva plazma postojala neposredno poslije velikog praska. Naučnici se nadaju da će njenim proučavanjem saznati više o sili koja povezuje atomska jezgra, koja čine 98 posto mase atoma.

Zadnji eksperiment proveden je unatoč upozorenju grupe koja se zove Heavy ion Alert i koja je tvrdila da bi pokusi mogli izazvati lančanu reakciju koja će uništiti planet.

radiosarajevo.ba