Znate li ko su vam u porodici kurlebalo, navrbaba, sudepač i ožimikura?

Kurajber, kurđel, ožimikura, sajkatava...

Ne, ne, ovo nisu specijaliteti japanske kuhinje, već samo djelić naziva za srodničke veze na Balkanu. Osim što nazivi za rodbinske veze ponekad mogu zbuniti i one koji su cijeli svoj život proveli ovdje, njih je gotovo nemoguće prevesti na neki drugi jezik.

Kako je, prije nekog vremena, za Blic objasnio doktor Miloš Matić, savjetnik u Etnografskom muzeju u Beogradu, razvijena terminologija srodstva zapravo ukazuje na kompleksnu i razvijenu društvenu strukturu.

Iako se u narodu obično uzima u obzir srodstvo do sedmog koljena, dr Matić kaže da u popularnoj literaturi postoje spiskovi predaka i do mnogo više koljena unazad.

Srodničke veze
0. Sin i ćerka - djeca
1. Otac i majka - roditelji
2. Baba i deda - roditelji vaših roditelja
3. Prababa i pradeda - roditelji vaših baka i deka
4. Čukunbaba i čukundeda - roditelji vaših prabaka i pradeka
5. Navrbaba i navrdeda - roditelji čukunbaba i čukundeda
6. Kurđel i kurđela - roditelji navrbaba i navrdeda
7. Askurđel i askurđela - roditelji vaših kurđela i kurđeli
8. Kurđun i kurđuna - roditelji askurđela i askurđele
9. Kurlebalo i kurlebala - roditelji kurđuna i kurđune
10. Sukurdol i sukurdola - roditelji kurlebala i kurlebaloa
11. Sudepač i sudepača - roditelji vaših sukurdola i sukurdoli
12. Parđupan i parđupana - roditelji sudepača i sudepači
13. Ožimikura i ožimikurka - roditelji vaših parđupana i parđupanki
14. Kurajber i kurajberka - naziv za roditelje vaših ožimikura i ožimikurki
15. Sajkatava i sajkatavka - roditelji kurajbera i kurajberki
16. Bijeli orao i bijela pčela - roditelji sajkatava i sajkatavki

Dr. Matić podsjeća da na umu treba imati da postoje i pobočni srodnici po muškoj i ženskoj liniji, to jest kognatski i agnatski srodnici.

Ovo je razvrstavanje krvnih srodnika po linijama i stepenima.

Postoje dvije linije - uspravna i pobočna linija.

Uspravnu liniju čine osobe koje potiču jedna od druge, odnosno preci i potomci (pradjed - djed - otac - sin - unuk - praunuk).

Pobočnu liniju čine osobe koje ne potiču jedna od druge, ali imaju zajedničkog pretka (braća, stric - nećak, bratići, itd...). 

Osim srodničkih veza i termina koje bune gotovo sve, gotovo da ne zaostaju ni oni "malo jednostavniji" termini. Česta je pojava da se ljudi zbune u određivanju ko je kome jetrva, zaova, ali i koja je razlika između svastike i svastičine.

Porodica

Otac i majka - roditelji
Očuh i maćeha - supružnik roditelja koji nije u krvnom srodstvu sa djetetom
Sin i kćerka - deca roditelja
Pastorak i pastorka - djeca supružnika sa kojima nisu u krvnom srodstvu
Brat i sestra - muško i žensko dijete istih roditelja
Polubrat i polusestra - muško i žensko dijete koji imaju zajedničkog jednog roditelja

Rođački odnosi

Stric i strina ili amidža i amidžinica - stric je brat vašeg oca, a strina je njegova supruga
Ujak i ujna ili dajdža i dajdžinica - ujak je brat vaše majke a ujna njegova supruga
Tetka i tetak ili teča - tetka je sestra vašeg oca ili majke, a teča je njen suprug koji nije u krvnom srodstvu sa vama
Sinovac i sinovica - sin jednog brata ili sestre drugom bratu ili sestri
Nećak ili nećaka - djeca vašeg brata
Sestrić i sestričina - djeca vaše sestre
Bratić - sin vašeg strica ili tetke

Bračni odnosi

Svekar - otac vašeg muža
Svekrva - majka vašeg muža
Tast ili punac - otac vaše supruge
Tašta ili punica - majka vaše supruge
Snaha - supruga vašeg sina, unuka ili brata
Zet - suprug vaše ćerke ili sestre
Šurak - brat vaše supruge
Šurnjaja - supruga brata vaše supruge
Svastika - sestra vaše supruge
Pašenog ili badžo - muž sestre vaše supruge
Svastić i svastičina - deca sestre vaše supruge
Djever - brat vašeg muža
Zaova - sestra vašeg muža
Svojak - muž vaše zaove
Jetrva - supruga brata vašeg muža