Zanimljivosti o Nobelovoj nagradi

Dobitnik Nobelove nagrade za književnost za 2012. godinu biće poznat sutra, tačno u 13.00 sati, a u utrci zasad najbolje šanse ima Haruki Murakami, predviđaju svjetski mediji. U proteklih par dana dodijeljene su Nobelove nagrade za medicinu, fiziku i hemiju, a više zvaničnih detalja možete saznati ovdje.

Nobelova nagrada dodjeljuje se već više od 100 godina, za izuzetne doprinose na poljima hemije, fizike, književnosti i medicine, te za doprinos svjetskom miru. U mnoštvu naučnika, naučnica i značajnih ličnosti koje su dobile ovu nagradu u njenom dugom postojanju, ističu se oni koji su je odbili primiti.

Oni koji nagradu nisu primili

Francuski pisac Jean-Paul Sartre je, na primjer, odbio primiti svaku nagradu, pa i Nobelovu nagradu za književnost 1964. godine. Nobelovu nagradu je 1973. godine odbio primiti i premijer Vijetnama Le Duc Tho. Nagrada mu je dodijeljena za doprinose svjetskom miru, zajedno sa tadašnjim ministrom vanjskih poslova SAD-a Henryjem Kissingerom, ali je nagradu odbio primiti zbog tadašnje pozicije Vijetnama u svijetu.

Nacistička vlada Adolfa Hitlera u Njemačkoj nije dozvolila Richardu Kuhnu, Adolfu Butenandtu i Gerhardu Domagku da između 1938. i 1939. godine prime nagradu za hemiju i fiziologiju. Boris Pasternak, koji je 1958. godine proglašen dobitnikom Nobelove nagrade za književnost, odbio je primiti nagradu zbog pritiska Sovjetskog saveza.

Prošle godine predstavljena je 241 nominacija za Nobelovu nagradu. Nobelova nagrada dodijeljena je Ellen Johnson Sirleaf, Leymah Gbowee i Tevekkül Karmana za doprinose u promociji ženskih prava.

Najstariji i najmlađi dobitnici

Najstariji dobitnik Nobelove nagrade je američki ekonomist porijeklom iz Rusije Leonid Hurwicz. On je 2007. godine dobio nagradu za ekonomiju, i to u dobi od 90 godina. Britanska spisateljica Doris Lessing primila je Nobelovu nagradu za književnost 2007. godine kao 87-godišnjakinja. Najstarija živa dobitnica Nobelove nagrade je Rita Levi Montalcini iz Italije. Ona je 1986. godine dobila nagradu za medicinu. Danas ima 103 godine.

Lawrence Bragg je najmlađi dobitnik Nobelove nagrade. On je 1915. godine, zajedno s ocem Williamom Braggom, dobio Nobelovu nagradu za fiziku. Tada je imao samo 25 godina.

Nobelova nagrada kao porodična tradicija

Među zanimljivostima koje se tiču Nobelove nagrade su i oni za kojih je Nobelova nagrada prešla u porodičnu tradiciju. Pierre Curie i njegova supruga Marie Curie su 1903. godine bili dobitnici Nobelove nagrade za fiziku. Marie Curie je ujedno i prva žena dobitnica ove prestižne nagrade. Ona je kasnije ponovo dobila i Nobelovu nagradu za hemiju 1911. godine. Postala je tako jedina žena dobitnica dvije Nobelove nagrade.

Kćerka Marie Curie, Irene Joliot Curie i njen suprug Frederic Joliot dobitnici su Nobelove nagrade za hemiju 1935. godine. Irenina sestra Eve Curie udala se za Henryja Richardsona Labouissea, koji je 1965. godine nagrađen Nobelovom nagradom za mir.

Od 1901. godine do danas, 44 Nobelove nagrade dodijeljene su ženama, a 786 nagrada dodijeljeno je muškarcima.

Kada je u pitanju književnost, 26 knjiga napisanih na engleskom jeziku nagrađeno je Nobelovom nagradom, a potom slijede djela pisana na francuskom, njemačkom, španskom i drugim svjetskim jezicima.