Budi voda, prijatelju: 40. godišnjica smrti Brucea Leeja

Lee Jun Fan ili, kako ga cijeli svijet poznaje, Bruce Lee bio je majstor borilačkih vještina, otac koncepta samoodbrane Jeet Kune Do i kinesko-američki glumac.

Rođen u San Franciscu 1940. (u godini Zmaja, op.pr.), bio je četvrto od petoro djece; otac mu je bio jedan od vodećih opernih pjevača i filmskih glumaca u Hong Kongu, a majka je dolazila iz imućne i uticajne porodice – bila je nećakinja Sira Roberta Hotunga.

Do osamnaeste godine, Bruce Lee je već glumio u 20 filmova. Njegova prva uloga bila je u filmu 'Golden Gate Girl' – bilo mu je manje od godinu dana...

Nedugo nakon rođenja, porodica se vraća u Hong Kong gdje će Bruce Lee razvijati glumačke vještine, ali i borilačke: trenirati počinje s trinaest godina, nakon što su ga napali članovi rivalske bande - Bruce Lee je jedno vrijeme bio čak i vođa ulične bande. U SAD se vraća s 18 godina, nakon što njegove ulične tuče postaju sve frekventnije, opasnije, pa ga porodica odlučuje otpremiti kod starije sestre, Agnes Lee, u SAD.

 

Godine 1961. upisuje Univerzitet i studira, kao glavni predmet – prema podacima s fakulteta - dramaturgiju, ne filozofiju kako mnogi misle i kako je Lee sam često tvrdio. U ovom periodu upoznat će i Lindu, buduću suprugu s kojom je imao dvoje djece, sina Brandona i kći Shannon.

Do 1964, Bruce Lee se bavi isključivo borilačkim vještinama. U SAD postaje trener kung-fua (bio je i strastveni plesač - na putu do SAD-a, na brodu je za goste držao časove plesa, a pisao je i poeziju), a 1967. osmišljava jedinstven način borbe, vid samoodbrane, imena Jeet Kune Do, stil bez stila ili umjetnost borbe bez borbe. Jeet Kune Do borci vjeruju u postizanje maksimalnog efekta i ekstremne brzine uz što manje kretnji.

Finalna scena iz filma 'Na zmajevom putu', kada se Bruce Lee bori protiv Chucka Norrisa u rimskom Colosseumu, danas se smatra najboljom scenom borbe u žanru tzv. 'kung fu' filmova.

U Sjedinjenim Državama se okušao i u glumi, međutim sve što mu Hollywood nudi jesu sporedne uloge. Sredinom 60-tih, dobija ulogu Katoa u seriji Zeleni Obad (Green Hornet), u kojoj glumi uz Vana Williamsa. Serija se emitovala samo jednu sezonu, ali njen uspjeh u Aziji bio je iznenađujuće izniman. Kada će se nekoliko godina poslije, na nagovor producenta Freda Weintrauba i nakon što mu je Warner Bros oteo ideju i njegovu ulogu dao Davidu Carradineu, vratiti u Hong Kong, Bruce Lee će biti iznenađen da je tamo – već superzvijezda.

I upravo će u Hong Kongu snimiti filmove po kojima ga svijet i danas prepoznaje: Pesnica bijesa/Zmajeva šaka (Fist of Fury), Na zmajevom putu (Way of the Dragon); 1972. počinje snimati Toranj smrti (Tower of Death/Game of Death), no, prestaje kako bi snimio svoj najpoznatiji film U zmajevom gnijezdu (Enter the Dragon).

Nažalost, šest dana prije premijere ovog filma, zakazane za 26. juli 1973, Bruce Lee, u 32. godini života, iznenada umire u Hong Kongu. Preminuo je, glasi službena verzija, od edema na mozgu, uzrokovanim alergijskom reakcijom na lijek. Ipak, njegovi su fanovi kreirali nekoliko teorija zavjere prema kojima su za ranu Leejevu smrt odgovorne kletve, demoni i šta sve ne. Ove priče će se dodatno rasplamsati 1993, nakon što i njegov sin Brandon Lee tragično umire u 28. godini života, i to na filmskom setu, snimajući Vranu: tokom snimanja, u njega je, greškom, ispaljen pravi metak.

Otac i sin danas su sahranjeni jedan pored drugog. Na tom grobu svaki dan je svježe cvijeće...

 

Četrdeset godina nakon smrti, Bruce Lee je i dalje ikona pop kulture, zamrznut u vremenu u žutom odijelu s crnom linijom (inspiracija Quentinu Tarantinu za odijelo Ume Thurman u filmu Kill Bill).

Inspiracija je brojnim modernim umjetnicima (ne samo svakom akcijskom junaku na filmskom ekranu) – o ovom fenomenu snimljeno je više dokumentarnih serijala, a čak mu je i BiH odala počast. Njegova se statua nalazi u Mostaru, nakon sedam godina skladištenja, od juna ove godine, vraćena je na svoje mjesto jer je bila vandalizirana... (ne umijemo mi ni s Bruce Leejem)

Nažalost, treba dodati i da je njegov lik masovno, često pogrešno, komercijalno eksploatisan.

Sjećajući se ovog heroja djetinjstva brojnih nam rođaka i prijatelja, odjavljujemo se njegovim citatom: Budi voda, prijatelju...