Etničko-građansko-biračka kanalizacija

Filosofija bede glasi: svi se izjednačujemo u ništavnosti, podlosti.
(Filip David)

Piše: Vuk Bačanović

Prema članku Instituta za međunarodne finansije od 23. 11., eurozona tone u recesiju koja, na prvom mjestu, znači „daljnji rast budžetskih deficita i opadanje kvalitete bankarskih usluga“. Prema istom članku “slabost u zoni eura će se, putem brojnih kanala, ‘preliti’ na ostatak svijeta, prvenstveno kroz bankarski sektor.“ Ekonomisti IIF-a, kao jednu od primarnih posljedica nastupajuće mega-krize naveli povećanje nezaposlenosti u najvećoj evropskoj ekonomiji – Njemačkoj i smanjenje industrijske proizvodnje u cijeloj eurozoni. Sistemska kriza kapitalizma, dakle, ne zaobilazi ni najjače. Da će se raspad sistema odvijati upravo linijom periferija-centar, odnosno da će se i najrazvijenije zemlje EU naći u ozbiljnoj dubiozi, bilo je jasno još  u vrijeme plasiranja medijskih laži, kako će se sve riješeno upumpavanjem zajmova u Grčku, koja je „trošila previše“. Namješteni osmjesi evropskih lidera sve se više pretvaraju u neugodan grč.

O uzrocima krize su, prošle sedmice, u Londonu, na konferenciji „Istorijski materijalizam“ raspravljali istaknuti marksistički ekonomisti iz cijelog svijeta: Michel Husson (Francuska), Andrew Kliman (Pace University, New York) i Simon Mohun (Queen Mary College), Ozlem Onaran (Middlesex University) i mnogi drugi. Uprkos različitim stavovima u pogledu toga šta su uzroci, a šta simptomi velike krize, svi su se složili u sljedećem: Prvo, fiskalni rezovi se moraju obustaviti. Drugo, paketi fiskalnih „rezačkih“ mjera, koje zahtjeva zloglasna „Troika“ (Evropska centralna banka, Evropska komisija i IMF) su kreirani isključivo kako bi bankari bili isplaćeni u cijelosti, uništavajući tako životni standard 99 posto stanovnika u dužničkim državama. Treće, ovim mjerama se neće postići ekonomski rast i zaposlenost, već se radi o sigurnom načinu prerastanja velike ekonomske recesije u veliku ekonomsku depresiju. Profesorica Onaran je više nego jasno dokazala o čiju će se glavu sve obiti: „U državama Evrope u pravilu između 70-80% cjelokupnog prikupljenog poreza dolazi od plaća. Dakle državu, grubo rečeno, plaćaju radnici svojim radom. Istovremeno, dofinanciraju se gubitničke banke, dok se budžeti radnicima najbitnijih državnih elementa – javnih dobara, poput obrazovanja zdravstva, skrbi – drastično smanjuju uzrokujući veliki gubitak radnih mjesta i usluga koje ti sektori nude.“

U BiH je, kao posljedica svjetske ekonomske krize, u 2011 posao izgubilo 66 429 radnika (35 232 u FBiH, 30 370 u RS-u i 827 u Distriktu Brčko). Razlozi su, uglavnom, stečajevi propalih firmi, otkazi, „racionalizacija troškova“ otpuštanjem i prestanak ugovora u radu na određeno vrijeme. Pa ipak, dok se u Londonu raspravlja o tome kakvu strategiju ljevica mora poduzeti kako bi se oduprla ofanzivi krupnog kapitala na radničku klasu, u BiH i tzv. ljevica i ne tzv. desnica i dalje plivaju u kanalizacionom izljevu identiteluka.

Nakon što je dao zeleno svjetlo skarednoj četničkoj ordiji da profedefiluje Banjalukom, Milorad Dodik je objavio da će RS u narednoj godini zabilježiti ekonomski rast od 2 posto i da će doći do povećanja zaposlenosti (dok najveće ekonomije svijeta stagniraju, republičkosrpska će rasti samo jer je vožd tako zapovjedio). Zabrinuti domoljub prof. dr. Mile Lasić je poručio da Htvati moraju imati pravo da žele da ih predstavljaju „njihove etnokrate“, te će valjda, vremenom naučiti da biraju one „koji će ih manje brukati“. U Sarajevu je, nekako u isto vrijeme, održan naučni skup “Bosna i Hercegovina između historijskog kontinuiteta i kontinuiteta osporavanja“. Jedan od učesnika prof. dr. Enes Pelidija je utvrdio da su Osmanlije sandžacima davali imena po gradovima u kojima su bila mjesta tih sandžaka, osim u slučaju BiH, gdje su „ove sandžake nazvali Sandžak Bosna i Sandžak Hercegovina uvažavajući realnost da su se ljudi na ovim prostorima osjećali Bosancima(Bošnjacima) i Hercegovcima”. Zabrinuti multinacionalni patriota, prof. dr. Slavo Kukić je na sjednici „Vijeća za razvoj SDP-a BiH“, po ko zna koji put ponovio mantru da se u BiH bore dva politička bloka: „stranke koje polaze od birača i građanina“ i „političke opcije koje polaze od krvnih zrnaca i kojima uopće nisu važni politički programi“. Svetozar Pudarić, SDP-ov potpredsjednik Federacije BiH je istom prigodom istakao da SDP ne može „pokriti cijeli spektar ljevice“, ali da vaninstitucionalnim lijevim grupama može pružiti „punu strukturu ili program“.

U pogledu identiteta „desničari“ su na svome terenu. Njihove tvrdnje padaju kao kule od karata kada im se suprotstave činjenice. Kada je u pitanju nacionalni identitet, kao i sva nacionalistička mitologija, istorija je neumoljiva. Četničke spodobe mogu još hiljadu puta paradirati pred svojim voždom izigravajući borce za „otadžbinu“, no to neće promijeniti činjenicu da su 30. XI 1941. na Ravnoj Gori četnički komandanti dobili instrukciju Draže Mihailovića o legalizaciji kod okupatora. Materijalističkom analizom ćemo isto tako vrlo lako dokazati da etnokrate nisu nikakva ‚volja naroda‘, već su etno-vladari, zahvaljujući svojoj ekonomskoj vladavini, sponzori etno-ideologija i propagandi pomoću kojih bivaju izabrani. Najpovršnijim poznavanjem razvoja socio-ekonomskih odnosa ćemo utvrditi da u feudalnom 15. vijeku riječ „patria“ (otadžbina, odnosno nacija) nije imala nikakvog značenja, osim za aristokratiju koja je držala svu ekonomsku moć i suverenitet u svojim rukama. O kakvom onda nacionalnom osjećaju možemo govoriti prije dominacije kapitalističkih odnosa proizvodnje, prije nastanka same nacionalne države, odnosno samog koncepta građanstva i nacionalnosti?

To da konzervativna desnica nastoji prikriti klasne razlike mistifikacijama o vjekovnim identitetima, hiljadugodišnjim snovima i etnarsima-demokratama nije nikakva novost. Šta nam, međutim „ljevičari“ nude kao alternativu? „Lijevi blok“, kako su ga zamislili SDP-ovci, tako ne bi makao dalje od „građanina“ i „birača“. Ko su, međutim, „građanin“ i „birač“? Nesumnjivo je da su 66. 429 radnika koji su u protekloj godini ostali bez posla i „građani“ i „birači“, baš kao i oni koji su ih otpustili s posla. Ako provjerimo dokumenta otpuštenih i onih koji su ih otpustili utvrdićemo da su svi građani sa pravom glasa, pri čemu je sasvim nebitno jesu li otpušteni i odgovorni za njihovo otpuštanje za ili protiv etnarha, odnosno za ili protiv građanskih predstavnika. Radi se, dakle, o čistom uopštavanju pod crvenim plaštom. Suština političke ideologije konzervativnih i liberalnih (crvenih) desničara, odnosno etno-tradicionalističkih i građanskih patriota bivaju identične: „Naime, čim je narod velika sudbinska zajednica, a kapitalističko preduzeće zbiljska zajednica svih djelatnih, tada se svi moraju bezuslovno slagati, a svaka kritika i opozicija je destruktivna, neprijateljska i kriminalna. Sebično i privatno se posreduje i prikriva nacionalnim i rasnim, dakle opštim, što treba da ublaži i istisne osnovnu klasnu protivrječnost.“ (Todor Kuljić, Fašizam, Nolit Beograd 1987, str. 217). Lažna suprotnost između građanskog i nacionalnog  (patriotskog i etničkog) umjesto realne (klasne), između najamnog rada i kapitala i dalje se nameće kao osnovni društveni problem u BiH. „Puna struktura i program“ koji političku borbu svode na suprotstavljanje raznih oblika uopštavanja i stavljanja identitetskih ispred kasnih razlika, ne mogu biti ljevičarske strukture i programi. Mogu jedino nalikovati odnosu Milorada Dodika i Fahrudina Radončića, koji je najavio da bi se s voždom takmičio u izgradnji i zapošljavanju. Evropska ljevica, bez ikakve sumnje, ulazi u fazu radikalizacije i pisanja relevantnih ekonomskih programa. Na progresivnijim članovima SDP-a je, da, na svaki način koji smatraju prikladnim, prevode partiju u taj tabor. U protivnom, budući „lijevi blok“ i njegovi politički rivali će se svesti na: „sastalo se zlo i gore da zajedno progovore!“