Jeremić šef Generalne skupštine UN?

Srbija je jučer zvanično podnijela kandidaturu šefa diplomatije Vuka Jeremića za predsjednika Generalne skupštine (GS) Ujedinjenih nacija (UN).

Srbija očekuje, prema pisanju njihovih medija, da Jeremić pojača kontakte između Beograda i ključnih igrača međunarodne arene koji donose i najvažnije odluke koje se tiču Srbije. Njegov zadatak bio bi da zakazuje sjednice Generalne skupštine, određuje dnevni red, predlaže mirovne misije, međunarodne inicijative... Informaciju o kandidaturi u Ministarstvu vanjskih poslova Srbije nisu željeli da komentarišu.

Upuštanje u trku na East Riveru (lokacija UN-a u New Yorku) ne znači da Jeremić napušta poziciju šefa diplomatije. Štaviše, u dosadašnjoj praksi, na mjestu prvog čovjeka GS-a bili su često ministri i visoki zvaničnici, koji su istovremeno imali i državnu funkciju i bili aktivni u UN-u. Jeremić bi u slučaju izbora predvodio Skupštinu godinu dana, što ga ne bi spriječilo da bude ponovo izabran i za šefa diplomatije, posle majskih izbora. Njegovo prvo zvanično pojavljivanje bilo bi u septembru 2012, kada počinje novo, jednogodišnje zasjedanje GS-a, koje otvara američki predsjednik Barack Obama.

Kandidata za predsjedavajućeg za sljedeću sjednicu GS-a treba da postavi region istočne Evrope, koji obuhvata bivše zemlje SFRJ i SSSR, Albaniju, Češku, Slovačku, Poljsku... Za sada Jeremić ima jednog protukandidata, ambasadora Litvanije pri UN-u, Daliju Leinarte.

Ko će predvoditi Skupštinu znat će se najkasnije sredinom godine, a izbor se može odvijati na dva načina. Prvi je da se aklamacijom među predstavnicima grupe zemalja istočne Evrope postigne dogovor o jednom imenu; ako ipak bude više kandidata, presudiće glasanje 193 predstavnika članica Generalne skupštine.

Da bi predstavnik Srbije prošao, potrebno je da za njega glasa prosta većina prisutnih na sjednici. S obzirom na to da su se prije pola godine u Beogradu okupili delegati 105 zemalja nesvrstanih, sa kojima Srbija ima odličnu saradnju, njihov šef diplomatije može da računa na njihove glasove. Srbijanski mediji podsjećaju da su „tu i tradicionalni prijatelji Srbije, moćne članice Savjeta bezbjednosti Kina i Rusija, koje su nas i do sada podržavale u mnogim značajnim inicijativama“.

Zanimljivo je da je na poziciji za koju je Srbija kandidovala Jeremića, bio i čuveni jugoslovenski diplomata Lazar Mojsov. On je za predsjednika GS UN izabran 1976, u vrijeme najvećeg spoljnopolitičkog ugleda bivše SFRJ. Funkciju predsjednika GS UN trenutno obavlja predstavnik Katara Nasir Abdulaziz al Nase.