Evropski ombudsmen

Nikiforos Diamandouros, trenutni Evropski ombusmen (Foto: European Ombudsman)

Evropskog ombudsmena imenuje Evropski parlament na obnovljivi petogodišnji mandata, a trenutno funkciju Evropskog ombudsmena obavlja Grk Nikiforos Diamandouros.

Zadatak Ombudsmena ogleda se u istraživanju na osnovu pritužbi građana koji smatraju da su njihova prava povrijeđena odlukama ili djelima Evropskih institucija ili drugih tijela Evropske Unije, s izuzetkom Evropskog suda i Prvostepenog suda, i otkrivanju nepravilnosti u njihovom radu. Pod nepravilnostima se podrazumijevaju slučajevi kada je određena evropska institucija propustila da učini ono što je, po pravilu, trebala, ili kada je na pogrešan način to učinila ili je učinila nešto što nije trebala učiniti.

Neki od glavnih problema građana i pravnih lica Evropske unije koji se tretiraju kroz rada Evropskog ombudsmena su: nepravedni postupci, diskriminacija, zloupotreba ovlasti, nemogućnost pristupa informacija, nepotrebno odlaganje odluke i nekorektan postupak.

Ukoliko Ombudsmen otkrije, odnosno konstatira, nepravilnost u radu neke institucije, upućuje predmet instituciji u čijoj je nadležnost problem koji se tretira. Pored toga, predmet se može uputiti neposredno Evropskom parlamentu, koji zatim poduzima određene mjere koje smatra nužnim za rješavanje problema.

U radu Ombudsmena moraju se poštivati načela nezavisnosti i nepristrasnosti, što znači, između ostalog, da Ombudsmen ne prima uputstva bilo koje vlade ili organizacije, te da u toku trajanja mandata ne smije vršiti profesionalnu djelatnost.

Na vlastitu inicijativu ili povodom konkretne pritužbe, Evropski ombudsmen pokreće i sprovodi istrage o nepravilnostima u postupanju institucija EU. Tokom istrage, odnosna institucija mu je dužna dati sve informacije i uvid u relevantne dokumente, osim u opravdanim slučajevima kada se tako štiti njihova tajnost. Ukoliko se ustanovi nepravilnost u postupanju o tome se obavještava dotična institucija i daje joj se nacrt preporuka na koje ona mora odgovoriti u roku od 3 mjeseca iscrpnim izvještajem. Nakon toga Ombudsman podnosioca pritužbe obavještava o ishodu istrage.

Na kraju godišnjeg zasjedanja Evropskog parlamenta, Ombudsman tom tijelu podnosi generalni izvještaj o svim istragama sprovedenim tokom te godine.