Broj koji stalno raste: U BiH registrirano 149 stranaka

Interesantno je da je tokom ove godine najavljeno još nekoliko političkih subjekata, tako da će ta brojka ubrzo preći 150 registriranih partija.

Kako se svakih općih izbora u Bosni i Hercegovini povećava broj političkih subjekata koji učestvuju na izborima pokazuje i analiza AA.

Tako je na posljednjim općim izborima 2014. godine učestvovalo čak 113 političkih subjekata i to, do tada rekordan broj partija njih 65, te 24 koalicije i isto toliko, 24 nezavisna kandidata. Na kandidacijskim listama bilo je ukupno 7.748 kandidata, koji su se borili za ukupno 518 mandata. To znači da se u prosjeku za jedan mandat borilo 14,96 kandidata.

Iako je na općim izborima bio rekordan broj kandidata na stranačkim listama, njih 8.242, na njima je učestvovalo gotovo duplo manje političkih subjekata - 63.

Naime, tada se na izborima natjecalo 39 partija, 11 koalicija i 13 nezavisnih kandidata. Opći izbori u BiH održani 2006. godine bili su oni na kojima je učestvovao najmanji broj registriranih kandidata na stranačkim listama, njih 7.245, kao i najmanji broj političkih subjekata - 56, od čega je bilo 36 partija, osam koalicija i 12 nezavisnih kandidata.

Na prvim općim izborima u BiH, na kojima se počelo birati za četverogodišnji mandat, 2002. godine na kandidacijskim listama bilo je 7.351 kandidat, te 69 političkih subjekata, od čega 57 partija, devet koalicija i tada najmanji broj nezavisnih kandidata, njih svega tri.

Prije nego se počelo glasati za četverogodišnji mandat, izbori su se se nakon Dejtonskog mirovnog sporazuma održavali svake dvije godine. Održana su tri takva izborna ciklusa i to 1996, 1998 i 2000. godine.

Prema podacima AA na općim izborima 2000. godine učestvovala su 53 politička subjekta i to 44 partije, šest nezavisnih kandidata i tri liste nezavisnih kandidata, dok nije bilo registriranih koalicija. 

Na općim izborima 1998. godine u BiH je bilo registrirano 77 političkih subjekata i to 57 partija, te deset koalicija i isto toliko, 10 nezavisnih kandidata. 

Rekordno najmanji broj političkih subjekata koji je učestvovao na općim izborima u BiH poslije Daytona bili su oni 1996. godine kada je evidentirano njih svega 40 i to 36 partija, te dvije koalicije i isto toliko, dva nezavisna kandidata.

Iako se posljednjih izbornih ciklusa rapidno povećava broj učesnika na izborima, ipak, sve registrirane političke partije ne učestvuju na svim izborima. Daleko ih je više na lokalnim, nego općim izborima, jer je znatan broj političkih partija koje su registrirane na regionalnom, odnosno lokalnom nivou.

No, da se ne vrši brisanje političkih subjekata Bosna i Hercegovina bi imala nekoliko stotina političkih partija. To svjedoči i podatak da je Centralna izborna komisija Bosne i Hercegovine u periodu od jula 2009. godine do januara 2015. godine nadležnim sudovima u Bosni i Hercegovinu uputila prijedloge za brisanje 158 političkih stranaka zbog sumnje da ne obavljaju svoju djelatnost i da duži period ne izvršavaju svoje obaveze.

Tako je u 2009. godini dostavljen prijedlog za brisanje čak 136 političkih stranaka, u 2011. godini za četiri političke stranke, 2012. godine za pet političkih stranaka i 2015. godine za 13 političkih stranaka. 

Prema službenim evidencijama Centralne izborne komisije BiH, nadležni sudovi su u periodu od 2009. godine do juna 2015. godine, a na njen zahtjev, iz registra izbrisali ukupno 151 političku stranku. 

U istom periodu, nadležni sudovi su, na zahtjev političkih stranaka, iz registra izbrisali još 10 političkih stranaka, od ukupno njih 11, koje su same podnijele zahtjev za brisanje iz sudskog registra.

Provodeći odredbe Izbornog zakona BiH i Zakona o finansiranju političkih stranaka Centralna izborna komisija Bosne i Hercegovine je utvrdila da veći broj političkih stranka, upisanih u registar kod nadležnim registracionih sudova i to 10 sudova u Federaciji BiH, pet sudova u Republici Srpskoj i sud u Brčko distriktu BiH, duži period ne izvršava obaveze propisane navedenim zakonima, te da postoji osnovana sumnja da te političke stranke ne obavljaju svoju djelatnost.

Odredbama Zakona o političkim organizacijama propisano je da „politička organizacija prestaje sa radom ako ne obavlja djelatnosti utvrđene statutom u periodu dužem od jedne godine“.

Pomenutim entitetskim zakonima je propisano da okolnosti utvrđuje sud i nakon toga političku organizaciju briše iz registra. U skladu sa odredbama Zakona o političkim organizacijama u Brčko distriktu BiH, zahtjev zabrisanje političke organizacije, podnosi javni tužilac.

"Stoga, Centralna izborna komisija smatra da su za političke stranke koje ne dostavljaju finansijske izvještaje propisane Zakonom o finansiranju političkih stranaka i ne prijavljuju se za učešće na izborima za organe vlasti, ne obavljaju djelatnost, ispunjeni uslovi za brisanje iz sudskog registra po službenoj dužnosti", pojašnjeno je iz Centralne izborne komisije BiH.

Lokalni izbori u BiH: Stotine partija i desetine hiljada kandidata

Na posljednjim lokalnim izborima u BiH održanim 2016. godine registrirano je rekordnih 451 politički subjekata i to 102 političke partije, 103 koalicije, 171 nezavisni kandidat, te 52 nezavisna kandidata u ime grupe građana i šest njih u ime udruženja građana (nacionalne manjine), kao i 17 lista nezavisnih kandidata.

Osim rekordnog broja političkih subjekata registriran je i rekordan broj kandidata na kandidacijskim listama političkih subjekata i to čak 30.445. To znači da je jedan kandidat na posljednjim lokalnim izborima u Bosni i Hercegovini dolazio na 107,2 registrirana birača.

Na lokalnim izborima u BiH 2012. godine bilo je evidentirano 383 političkih subjekata i to 84 političke partije, 59 koalicija, 224 nezavisna kandidata u okviru kojih je bilo i 53 za nacionalne manjine, te 16 lista nezavisnih kandidata sa 106 registriranih kandidata. Na kandidacijskim listama bilo je ukupno 30.351 kandidat.

Nešto veći broj političkih subjekata od 2012. bilo je na lokalnim izborima 2008. godine i to njih 414. Natjecalo se 80 partija, 41 koalicija, 273 nezavisna kandidata što je ujedno bio rekordan broj od Daytona, te čak 20 listi nezavisnih kandidata. Na kandidacijskim listama bila su 29.043 kandidata. 

Interesantno je da je i na lokalnim izborima u BiH svaki prethodni izborni ciklus bio sa manje političkih subjekata i kandidata. Tako je na lokalnim izborima 2004. godine u BiH bilo registrirano 274 politička subjekta i to 70 partija, 18 koalicija, 180 nezavisnih kandidata i šest listi nezavisnih kandidata. Na kandidacijskim listama bilo je 27.415 kandidata.

Na lokalnim izborima u BiH 2000. godine bilo je 279 političkih subjekata i to 98 partija, 15 koalicija i 166 nezavisnih kandidata, a na prvim poslijeratnim lokalnim izborima 1997. godine bilo je najmanje, 259 političkih subjekata i to 91 partija, dvije koalicije, te 159 nezavisnih kandidata.