Nižnji Novgorod: Milijarda dolara za Svjetsko prvenstvo u nogometu

Lokalni zvaničnici insistiraju na tome da je sve spremno za veliki događaj, iako alarmantan broj plavih građevinskih ograda stoji po čitavom gradu. Nasip Nižnja-Volžskaja leži iza takve ograde i to je tako već skoro deceniju. Zvaničnici kažu da će ograda biti uklonjena ovog mjeseca.

"Skoro svi glavni zadaci su završeni," kaže regionalni zamjenik ministra vanjskih poslova Aleksei Moskvin. "Sve što sada treba da uradimo je da počistimo, završimo po neku sitnicu i sprovedemo operativne vježbe."

Školska godina je skraćena za studente sa lokalnog univerziteta, jer je u spavaonicama smješteno osoblje osiguranja i trupe Nacionalne garde.

"Izgubili smo dva mjeseca u školskoj godini, što je za mene bilo suludo", rekla je za Radio Slobodna Europa (RSE) učenica Visoke ekonomske škole koja je tražila da ostane anonimna zbog straha od odmazde:

"Naravno, to je utjecalo na napredak mnogih učenika, a u posljednjem mjesecu imali smo jedan test za drugim. Kvalitet pokazanog znanja daleko je od željenog."

U centru pažnje je novi stadion na svjetskom nivou Nižnji Novgorod na ušću rijeka Oka i Volga, s kapacitetom blizu 45.000 mjesta. U stadionu sa staklenom fasadom održana su tri meča domaćeg fudbalskog tima Olimpijets, gradskog tima iz druge lige.

Sve u svemu, Rusija je potrošila 70 milijardi rubalja (1,1 milijardu dolara) kako bi Nižnji Novgorod pripremila za svjetsko prvenstvo. Pored stadiona i oko tridesetak drugih atletskih objekata, grad je dobio novi aerodromski terminal, novu stanicu metroa i potpuno obnovljenu željezničku stanicu.

Prema prvobitnom planu za Svjetsko prvenstvo, oko 270 istorijskih i kulturnih objekata trebalo je da se obnovi kako bi se podstakao ogroman broj navijača da ih obiđu. Lokalna vlast, međutim, brzo je zaostala u ostvarivanju tih ciljeva, a sada se čini da će stvarni broj obnovljenih zgrada biti ne više od nekoliko desetina, kaže aktivistkinja za zaštitu Ana Davidova.

"Oni samo slikaju fasade, pa čak i to se loše radi," kaže ona za RSE. "Raspodijeljeni novac je minimalan, radnici su nekvalifikovani, a nema planova za restauraciju, sada ih pratimo samo da bi štetu sveli na minimum - da se detalji ne izgube i da ništa ne bi bilo suvišno. Ne daj Bože, da nešto sruše".

Davidova je izrazila zahvalnost guverneru Nižnjeg Novgoroda Glebu Nikitinu, koji je 2017. godine zamijenio Valerija Šantseva zbog nametanja moratorijuma za rušenje istorijskih zgrada.

"Pod Šantsevim, čitavi blokovi starih zgrada bili su izravnani pod izgovorom da se Nižnji Novgorod priprema za Svjetsko prvenstvo," kaže Davidova.

"Znamo da Svjetsko prvenstvo dolazi u Nižnji Novgorod od 2012. godine," dodaje ona. "Shvatili smo da ovo predstavlja ogroman poduhvat za grad, pa su aktivisti na vrijeme počeli da razmišljaju o tome kako da se pripreme ".

Ali, kaže ona, prethodna administracija "nije htjela da razgovara o toj temi s aktivistima ili lokalnim stanovnicima".

"Oni su preuzeli svu odgovornost za koordinaciju s FIFA-om (Svjetska fudbalska federacija) i rukovodili se strogim administrativnim metodama."

Aktivisti su, na primjer, izrazili zabrinutost zato što je grad trgove Minin i Požarski, koji se nalaze u centru grada, odredio kao tzv. Fan zonu.

"Fudbalski navijači neće biti posebno pažljivi prema arhitektonskim spomenicima, a uske srednjovjekovne ulice [oko trga] nisu prilagođene za javni prijevoz," kaže Davidova.

Jedno pitanje koje se vrzma u većini ljudskih glava je šta će se desiti s ogromnim stadionom u Njižnem Novgorodu nakon što se Svjetsko prvenstvo završi. Lokalni zvaničnici se nadaju da će vlasništvo nad objektom biti predato regionalnoj vladi.

"Ako nam se vlasništvo nad stadionom prenese, naravno, lokalni fudbalski tim i druge sportske organizacije moći će besplatno da ga koriste", rekao je regionalni zamjenik ministra sporta Moskvin za RFE . "Ako to bude savezna imovina, morat će da se iznajmljuje."

Trenutno, tim druge lige Olimpijets igra na stadionu Lokomotiv, koji je sagrađen 1932. godine i prima oko 18.000 gledalaca.

"Ako dobijemo novi stadion, tim će pobjeđivati i svi će se osjećati bolje - ne kao sada," kaže portparol Olimpijetsa Sergej Kozunov. "Tada ćemo moći da privučemo veći broj gledalaca."

Za sada, relativno uspješan tim rijetko privlači više od 6.000 navijača.

"Prošle godine, kada je tim ponudio besplatan ulaz i dodijelio nagrade, mjesta u Lokomotivu bila su napola puna," kaže navijač Olimpijetsa Roman Malčikov.

"Kada se završi Svjetsko prvenstvo, stadion će se polako svesti na ruševine koje se periodično iznajmljuju za neke masovne događaje," dodaje on. "Ali u zadnjih 40 godina, Pink Floyd i Metallica nisu došli ovdje, tako da mislim da neće biti mnogo potražnje za velikim događajima."

On kaže da pravi navijači dolaze da podrže tim, a ne da "gledaju stadion".

Malčikov kaže da je timu potrebna nova generacija lokalnih igrača, koji treniraju u kvalitetnim objektima i koje podržavaju lokalni zvaničnici.

"Ali ne mislim da će ti novi fudbaleri stasati prije nego što se stadion raspadne," kaže on.

Igrači Olimpijetsa su već osjetili draž igranja na stadionu svjetske klase tokom tri testna meča koja su tu odigrali.

"Naši igrači nisu puno igrali na velikim stadionima," kaže glasnogovornik Kozunov. "Kada su izašli na Nižnji Novgorod, što je bio naš test, mnogima od njih su usta ostala otvorena. Kada izađete na teren, samo želite reći "Ahhh."

Ostali gradovi domaćini Svjetskog kupa su: Kaljiningrad, Kazan, Moskva, Rostov na Donu, Sankt Peterburg, Samara, Saransk, Soči, Volgograd i Jekaterinburg. Devet od 12 lokacija je izgrađeno od nule za ovaj događaj, dok su tri prošla kroz potpuno renoviranje.

Zvanični budžet za Svjetsko prvenstvo je 11 milijardi dolara. Ruski zvaničnici su u januaru rekli da Moskva očekuje od tri do pet miliona stranih gostiju da dođu na prvenstvo.