ART OF SOUND: Jacopo Peri

Nova emisija Art of Sound odlazi na izvor historije opernog stvaralaštva u klasičnoj umjetničkoj muzici, na sami početak 17. stoljeća, iz kojeg datira prvo djelo na tragu ovog velikog muzičko-scenskog žanra, značajnog talijanskog autora.

Jacopo Peri (1561-1622) bio je kompozitor i pjevač, učenik Giulia Caccinija, jednog od sudionika u prvoj Firentinskoj Camerati, u kojoj su se sastajali određeni pojedinci oko rasprava o nauci i umjetnosti. Caccini je zapravo bio prvi koji pominje termin ''camerata'', u talijanskom rječniku objašnjen kao grupa ljudi koji ''zajedno žive i razgovaraju, raspravljaju''. Jacopo Peri je zasigurno naslijedio ovaj put promišljanja o napretku u umjetnosti, u ovom slučaju muzici, i uz podršku Caccinija odigrao veoma značajnu kreativnu ulogu u razvoju opernog žanra.

Godine 1597. ili 1598. publici okupljenoj u kući firentinskog aristokrate Jacopa Corsija, gdje su se održavali susreti druge Firentinske Camerate, premijerno je predstavljena pastorala Dafne, prvo u cjelosti pjevano muzičko-scensko djelo, koje se danas smatra i prvom operom. Komponovao ga je Jacopo Peri, na libreto književnika i člana Corsijeve Camerate Ottavija Rinuccinija, u pokušaju oživljavanja grčke drame – kroz priču o ljubavi Apolonovoj prema nimfi Dafne. Umjetnička elita tog prostora i trenutka, vezana upravo za Corsijevu Cameratu, smatrala je naime aktuelnu umjetnost nedostatnom spram klasične grčke i rimske, kojoj se valjalo vratiti. Naredni pokušaj u ostvarenju ovih nastojanja bila je Euridice, načinjena prema znamenitoj priči iz grčke mitologije o Orfeu što neustraživo odlazi u Podzemni svijet da vrati među žive svoju voljenu Euridice. Ponovno od istih autora – Perija i Rinuccinija, opera je svoju premijeru imala 6. oktobra 1600. godine u firentinskoj Palazzo Pitti, namijenjena proslavi vjenčanja francuskog kralja Henrika IV i Marije Medici. Za razliku od njegovog djela prethonika, Dafne, ovo je prvi rad tipa opere u potpunosti sačuvan, u svojevremeno novom monodijskom ''reprezentativnom'', pozorišnom stilu. Premda se Jacopo Peri navodi kao kompozitor ovoga djela, ono je navodno  obuhvatalo i određene muzičke dodatke Perijeva učitelja, Caccinija, koji je držao nepravednim to što mu je uskraćeno autorstvo, i iste godine hitro komponovao i vlastitu Euridice, koju je stigao i objaviti prije Perijeve izvedbe. No, Jacopo Peri bio je taj sa najviše dara među prvim opernim kompozitorima, i tomu je dokaz i njegova Euridice.

Premda se iz današnje perspektive muzičko-scensko djelo Euridice, Jacopo Perija, može smatrati prvim opernim radom u cjelosti sačuvanim, vrijeme njegova nastanka nije poznavalo termin ''opera''. Izraz se susreće tek na koncu toga stoljeća, izveden iz složenice ''opera in musica''. Prva djela koja okvirno pripadaju vrsti opere nisu niti imala posebnog predznaka. Jednostavnih partitura, za vokalne dionice i numerirani bas za samo nekoliko instrumenata, bez uvertire i sa samo sporadičnim nastupima hora, ne mogu se mjeriti sa onim što će uslijediti, ali svakako predstavljaju značajan početak, bez kojeg ne bi niti bilo grandiozne priče o historiji opere.

U ovoj emisiji Art of Sound slušamo muzičko-scensko djelo Euridice, Jacopo Perija, u izvođenju Coro Polifonico di Milano, I Solisti di Milano, uz dirigentsko vodstvo Angela Ephrikiana i horskog majstora Giulia Bertole. Kao Euridice se predstavlja Nerina Santini, a Orfeo Rodolfo Farolfi. La Tragedia, muza koja prologom započinje operu, je Adele Bonay.