Sjećanje na 5. februar 1830. kada je Husein Gradaščević izabran za vođu ustanka

Husein-kapetan Gradaščević, poznat i kao Zmaj od Bosne, danas je slavljen kao bosanski narodni junak i jedan od najuglednijih ličnosti bosanskohercegovačke historije.

Priča o njemu kreće 1802. godine kada je rođen u porodici koja je na prijelazu s 18. u 19. stoljeće bila jedna od najsnažnijih bosanskih begovskih porodica.

Na čelo gradačačke kapetanije došao je 1821. godine, nakon smrti brata Murata.  Nije dugo trebalo da Husein-kapetan Gradaščević, koji je tokom svog kapetanstva razvio reputaciju mudrog vladanja i tolerancije, postane jedna od najpopularnijih osoba u Bosni.

Deset godina kasnije izabran je za vođu pokreta za Bosansku autonomiju. 

Današnji 5. februar upravo je bitan u našoj historiji, jer je Husein-kapetan Gradaščević na današnji dan 1830. godine izabran za vođu pokreta ustanka. 

Historija kaže da je u danima između 20. i 31. decembra 1830. godine, Gradaščević bio domaćin skupa bošnjačkih ajana u Gradačcu. Mjesec dana kasnije, od 20. januara do 5. februara održan je još jedan sastanak u Tuzli, s ciljem da se pripremi za pobunu.

Odatle je upućen opći poziv bosanskom narodu da se diže na ustanak za odbranu Bosne. Tada popularni Husein-kapetan neoficijelno je u Tuzli 5. febbruara izabran za vođu pokreta.

Prema određenim istovremenim izvorima Bošnjaci su zahtijevali da Istanbul:

- poništi privilegije date Srbiji i naročito da vrati šest starih bosanskih nahija.

- obustavi implementaciju Osmanlijskih vojnih reformi.

- okonča upravu nad Bosnom i prihvati implementaciju autonomne bosanske vlade na čelu s lokalnim vođom. Zauzvrat bi Bosna plaćala godišnji doprinos