Kantarion: Prirodni lijek protiv depresije

Gospina trava ili kantarion najpoznatiji je prirodni lijek protiv depresije. Blistavo žuti cvjetovi kao da simboliziraju moć sunca i svjetlosti, a njeni antidepresivni učinci visoko su cijenjeni u konvencionalnoj i alternativnoj medicini.

Kantarion je poznat po svojim antibakterijskim i antiviralnim dejstvima, a zahvaljujući protuupalnom dejstvu koristi se za liječenje rana i opekotina. Također se upotrebljava kod čira na želucu i dvanaestopalačnom crijevu, za poremećaje varenja, stimulaciju lučenja želučanih sokova i olakšanja varenja. Etarsko ulje kantariona sprječava grčeve, olakšava nadimanje i želučane tegobe. Koristi se za smanjenje bola kod gastritisa i za zarastanje čira na želucu i na dvanaestopalačnom crijevu.

Posljednjih godina kantarion postaje sve popularniji kao sredstvo u borbi protiv depresije, a postoje i brojna naučna istraživanja koja potvrđuju ovakvu upotrebu. Primjenjuje se kod blagih i umjerenih depresija.

U poređenju sa antidepresivima, kantarion je jednako efikasan, a pokazuje i manje neželjenih dejstava. Kantarion se koristi kod depresije, anksioznosti, poremećaja raspoloženja u menopauzi, opsesivno-kompulsivnog poremećaja i sezonskih depresija koje se javljaju u toku zimskih mjeseci zbog nedostatka sunčeve svjetlosti).

Način djelovanja

Ranije je smatrano da je hipericin najznačajnija aktivna komponenta kantariona, ali se danas zna da su i brojni drugi sastojci odgovorni za njegova dejstva, a sve veći značaj se pridaje hiperforinu. Kantarion sprječava razgradnju neurotransmitera serotonina, dopamina, norepinefrina, koji su odgovorni za dobro raspoloženje i na taj način smanjuje simptome depresije. Na isti način djeluju i antidepresivni lekovi SSRI (selektivni inhibitori preuzimanja serotonina), MAO-inhibitori.

Kantarion ne treba primjenjivati istovremeno sa antidepresivima, jer ima isti mehanizam dejstva, tj. povećava nivo serotonina (neurotransmiter koji je povezan sa dobrim raspoloženjem) u mozgu. Ako se kantarion uzima istovremeno sa antidepresivima (Flunisan, Flusetin, Prozac, Flunirin, Palix, Seroxat, Zoloft) može dovesti do prekomjernog povećanja serotonina, a to predstavlja rizik za razvoj serotoninskog sindroma.

Kantarion doprinosi u tretmanu inflamatornih procesa na koži i površinskih rana tako što smanjuje upalne procese kože. Pošto sadrži fotosenzitivne komponente, treba voditi računa o mogućnosti razvoja reakcija kod osjetljivih osoba, naročito u ljetnim mjesecima. Kantarion djeluje protiv brojnih Gram pozitivnih i Gram negativnih bakterija i virusa (influenzy virus, herpes simplex virus tip 1 i 2, citomegalovirus, hepatitis C). Utvrđeno je da hiperforin djeluje tako što sprječava razvoj penicilin i meticilin-rezistentnih Staphylococcus aureus bakterija. Neke studije ukazuju da kantarion sprječava razvoj malignih ćelija, ali ovakvo dejstvo još nije klinički potvrđeno. Iz kantariona je izolovan i melatonin, koji se luči u organizmu radi uvođenja u san i održavanja sna, pa je tako određeno kako kantarion djeluje kod nesanice.

Šta kažu naučna istraživanja?
Kantarion je odobren kao lijek za upotrebu kod blagih i umjerenih depresija u Njemačkoj, a priznat je i od strane Svjetske zdravstvene organizacije. U Njemačkoj je registrovan kao lijek koji se izdaje na ljekarski recept, tj. nije u slobodnoj prodaji kao kod nas. Razlog tome je što ima brojne interakcije sa drugim lijekovima, najčešće povećava njihovo izlučivanje, pa tako dolazi do smanjenja ili potpunog gubitka njihovog dejstva.

Kombinacija sa drugim lijekovima

S obzirom na to da kantarion utječe na metabolizam brojnih lijekova, najbezbjednije je uzimati ga samo u konsultaciji sa stručnim medicinskim osobljem.

Kantarion stimuliše jetrene enzime da brže metabolišu lijekove i na taj način se smanjuju njihove koncentracije u krvi, pa se tako može značajno smanjiti ili izostati dejstvo primjenjenog lijeka. Poznati su slučajevi žena koje su uprkos primjeni kontraceptivnih pilula zatrudnjele, jer su istovremeno koristile kantarion -  to su tzv. ''kantarionove bebe''. Zato je pri istovremenoj primjeni kontraceptivnih pilula i kantariona neophodan i dodatni vid zaštite u cilju sprječavanja trudnoće. Može doći i do pojave tačkastih krvarenja i poremećaja menstrualnog ciklusa.

Priprema: Ukoliko na uputama na pakovanju nije drugačije naznačeno, čajnu kašičicu biljke ili filter vrećicu prelijte s 0,2 l vrele vode. Poklopite i pustite da odstoji 5 do 10 minuta. Procijedite i pijte svježe pripremljeni čaj.